Maliye Bakanlığı tarafından uygulanmaya başlatılan “Beyanname Gözetim Programı” ile 2024 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesi verecek yaklaşık 500 bin mükellef üzerinde yaptığı risk analizleri çalışması sonucunda yaklaşık 40 bin mükellefi riskli gruba alarak, tek tek uyarı yazısı tebliğ etmeye başladı.

 

Maliye tarafından, riskli ancak gönüllü uyum potansiyeli taşıyan mükellefler hedef alınarak gönderilen uyarı yazıları ile, 2024 yılı beyanı öncesinde tespit edilen risk durumları hakkında bilgilendirme yapılarak, vergi kaybına neden olabilecek hatalı beyanların vergi incelemesine tabi tutulacağı konusunda uyarılarda bulunuluyor.

 

• 2- “Beyanname Gözetim Programı” İle Tespit Edilen ve Mükelleflere Gönderilen Uyarı Yazılarında Yer Alan Başlıca Risk Unsurları:

• Dönem içerisindeki gerek nakit kaynaklı gerekse banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılan tahsilatların brüt satış hasılatına intikal ettirilip ettirilmediği,

• Dönem içerisinde maliyetlere ithal edilen tutarların doğruluğu,

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6’ınca maddesine göre safi kurum kazancının doğru hesaplanıp hesaplanmadığı,

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 9’uncu maddesinde yer alan zarar mahsubuna ilişkin işlemlerin doğruluğu,

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8 ve 10’uncu maddelerinde yer alan indirimlerin doğruluğu,

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11. maddesinde yer alan ve kurum kazancının tespitinde indirim olarak dikkate alınması mümkün olmayan giderlerin kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınıp alınmadığı,

• Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 7, 12, ve 13’üncü maddelerinde yer alan vergi güvenlik müesseseleri ile ilgili uygulamaların doğruluğu,

• Gerek Kurumlar Vergisi Kanunu gerekse diğer vergi kanunları ile kurumlar vergisi mükelleflerine yönelik getirilen istisna uygulamalarında gerekli şartların sağlanıp sağlanmadığı,

• Kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasına yönelik işlemlerin kontrolü,

• Kurumlar vergisinin hesaplanmasına yönelik işlemlerin kontrolü,

• Vergi Usul Kanunu’nda yer alan değerlemeye ilişkin işlemlerin kontrolü,

• Vergi Usul Kanunu’nda yer alan enflasyon düzeltmesine ilişkin işlemlerin kontrolü,

• Vergilendirmeye esas teşkil eden diğer hususların kontrolü.

 

• 3- Risk Grubunda Yer Alan Mükelleflerin Verecekleri Beyannameler Vergi İncelemesine Tabi Tutulacak:

 

Risk grubunda belirlenen mükellefler için vergi incelemesi başlatılacak. Bu uygulamayla müfettiş-mükellef teması güçlendirilerek denetim öncesi bilinçlendirme sağlanacak. Beyan sonrası yapılan değerlendirmeler ve müfettişler tarafından alınan geri bildirimler doğrultusunda da riskli görülen grup yeniden gözden geçirilecek. Gerekli uyumu gösteren ve başka bir risk taşımayan mükellefler bu kapsamdan çıkarılarak denetim kaynaklarının daha etkin kullanılmasının önü açılacak. Böylece, sınırlı denetim kapasitesi daha doğru hedeflere yönlendirilecek hem vergiye gönüllü uyum artırılacak hem de vergi denetiminde etkinlik güçlendirilecek.

 

• 4- Mükellefin Risk Düzeyine Göre “Aramalı İnceleme” Yapılabilecek:

 

Mükelleflerin risk puanları ve gönüllü uyum düzeyleri dikkate alınarak uygulanacak denetim türleri de çeşitlendirilecek. Buna göre, yüksek riskli mükelleflerde "aramalı inceleme" gibi daha kapsamlı yöntemler devreye alınacak, daha düşük riskli mükelleflerde ise izaha davet, sınırlı inceleme veya gönüllü uyum gibi daha esnek müeyyideler uygulanabilecek. 

 

• 5- Vergi Affı Söylentilerinin Maliye Tarafından Yalanlanmasının Ardından Riskli Görülen Mükelleflere Uyarı Yazısı Gönderilmesi Düşündürücü:

 

Maliye Bakanlığı internet adresinden 17 Nisan 2025 tarihinde yapılan basın duyurusunda; bazı yayın organlarında da yer bulan “vergi affı” ve “yeni yapılandırma paketi” ile ilişkili haberlerin içeriğinin tamamen yalan olduğu,

 

Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak bu konuda herhangi bir çalışmalarının bulunmadığı,

 

Söz konusu haberin masa başında uydurulduğu, tamamen asılsız ve kamuoyunu yanıltmaya yönelik bir içerikten ibaret olduğu,

 

Vatandaşların yalnızca Bakanlığın resmi kanallarından yapılan açıklamalara itibar etmeleri,

 

Gerektiği açıklanmıştı.

 

Vergi affı söylentilerinin ardından Maliye tarafından böyle bir çalışmanın yapılmadığı, haberin yalan olduğunun duyurulmasının üzerinden 3-5 gün geçmeden mükelleflere yazı gönderilmesi oldukça düşündürücü.

 

• 6- Maliye Aslında “Af ve Matrah Artırımı Beklentisi İçinde Beyanname Vermeyin” Demek İstiyor:

 

Maliye tarafında vergi affı ile ilgili haberler yalanlansa da, mükellef tarafında kapsamlı bir af ve matrah artırımı beklentisi hala devam etmektedir.

 

Maliye tarafından gelen bu yazılarla aslında mükelleflere; “risklerinizin farkındayım, matrah aşındırarak beyanname vermeyin, incelerim” demek istiyor.

 

Affın olup olmayacağını kestirmek mümkün değil ancak, mükelleflerin af beklentisi içinde bazı riskleri alarak vergi matrahını aşındırabilecek şekilde beyanname verme ihtimaline karşı, Maliye tarafından kuvvetli bir karşı atak yapıldığı kanaatindeyim.

 

• 7- Her Geçen Gün Çember Daralıyor:

 

Maliye tarafında özellikle aşağıda belirtilen uygulamaların yaygınlaştırılması ile, kayıt dışı ile mücadele anlamında çember her geçen gün daralmaktadır. Maliye piyasayı aslında yakından izliyor, olan bitenden haberdar ancak alınacak önlemlerin mağduriyet yaratmaması bakımından, mücadele ile ilgili gerekli altyapının oluşunu biraz vakit alabiliyor.

 

• Yapay zeka yazılımlarından faydalanılması,

• Risk analiz sisteminin geliştirilmesi,

• Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin elektronik deftere geçirilmesi,

• Elektronik fatura kullanımının yaygınlaştırılması,

• Ticaret Kanunu’na göre tutulması gereken defterlerin de elektronik ortamda tutulmasının sağlanması,

• EFT POS Uyumlu YN ÖKC Kullanımının zorunlu hale getirilmesi,

• Her türlü kira ödemeleri başta olmak üzere, ödemelerin bankacılık ve PTT vasıtasıyla yapılmasının sağlanması,

• Mükelleflerin akaryakıt giderlerinin denetimine yönelik Ulusal Taşıt Tanıma Sistemine geçilmesi,

• Ödemeler, bildirim, beyan ve belge düzenine yönelik cezaların artırılması,

• Nihai tüketicilerin de ödeme ve belge düzeni yönünden ceza kesilebilir duruma getiren düzenlemelerin yapılması,

• Kurumlar vergisi ve Geçici vergi beyannameleri başta olmak üzere, özellikle istisna ve indirimlerin tek tek kodlanması ile, nokta atışı denetim yapılabilir hale getirilmiş olması,

• Diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla, vergilemeye yönelik veri tabanlarının ortak kullanımının artırılması,

 

• 8- Sonuç ve Öneriler:

 

Belirtilen kapsamda uyarı yazısı alan mükelleflerin, bariz olan vergi incelemesi ile karşı karşıya geleceklerinden; yazıda belirtilen ve belirtilmese de vergileme riski taşıyan hususlara azami dikkatin gösterilerek beyanlarını vermeleri, eğer beyan verilmiş ise, kanuni süre dolmadan beyanlarını düzeltmeleri önem arz etmektedir.

Aksi halde beyan dışı bırakılan matrah farkları üzerinden vergi tarhiyatı yapılacak, bir kat vergi ziyaı ve gecikme faiziyle karşı karşıya kalmaları kuvvetle muhtemel olacaktır.

 

- Hazine ve Maliye Bakanlığı, Vergi Affı Konulu Basın Duyurusu- https://www.hmb.gov.tr/haberler/basin-duyurusu-4

- Abdullah TOLU, https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/maliyeden-sirketlere-yuksek-vergi-riski-uyarisi/813523