MERKEZ0(212) 433 83 00
ANTALYA0(242) 248 26 06
BURSA0(224) 240 09 07
KAYSERİ0(352) 220 50 40

2024-5-TEVKİFAT KDV BORCUNUN AYNI DÖNEME AİT 1 NO.LU KDV BEYANNAMESİNDEN MAHSUBU VE İNDİRİMİN DÖNEMİ

Hamza ERTEKİN

SMMM / Denetim ve İdare Müdürü

Boğaziçi Bağımsız Denetim ve YMM AŞ.

hamzaertekin@bbdas.com.tr    

                                                                              

 İstanbul, 13 Şubat 2024

 

TEVKİFAT KDV BORCUNUN AYNI DÖNEME AİT 1 NO.LU KDV BEYANNAMESİNDEN MAHSUBU VE İNDİRİMİN DÖNEMİ

  • 1- Giriş:

50 Seri No.lu KDV Tebliği sonrasında, 2024/Ocak döneminden itibaren verilecek 2 No.lu KDV Beyannameleri üzerinden tahakkuk edecek vergilerin, aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannameleri ile beyan edilecek KDV iade alacağından mahsup talep edilip edilmeyeceği, edilmesi durumunda hangi dönemde indirim konusu yapılabileceği yönündeki değerlendirmeler, yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

  • 2- Tevkifat KDV’nin Beyanı, Ödeme Süresi Ve İndirim Yapılacağı Dönem:
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:50) 10 Şubat 2024 tarih 32456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Sorumlu sıfatıyla tevkif edilen KDV’nin, ödenmesi şartıyla indirim konusu yapılacağı yönünde Kanun’un 29’uncu maddesinde ve söz konusu Tebliğ’de gerekli düzenlemeler yapıldı.

Kanun’un 41 ve 43’ıncı maddelerinde ve bu Tebliğ ile yapılan değişiklik sonrasında, tevkif yoluyla kesilen vergilerin 2024/Ocak dönemine ait 2 No.lu KDV Beyannamelerinden başlanılmak üzere, izleyen ayın 21’ine kadar beyan edilip, yine izleyen ayın 23’üne kadar ödenmesi gerektiği hükme bağlandı.

164 Seri No.lu VUK’nu Sirküleri ile de; 2024/Ocak dönemi 2 No.lu KDV Beyannamelerinden başlanılmak üzere, beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri izleyen ayın 25’i olarak yeniden belirlendi.

Böylelikle tevkifattan doğan KDV’lerin, 2024/Ocak dönemi 2 No.lu KDV Beyannamelerinden başlanılmak üzere; en geç izleyen ayın 25’ine kadar beyan edilerek, bu süre içerisinde ödenmesi halinde aynı döneme (2024/Ocak) ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılabileceği, vadesinde ödenmeyen tevkifat KDV’lerin ise ödendiği aya ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılabileceği netleşmiş oldu.

  • 3- Tevkifat KDV’nin Aynı Döneme Ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde Beyan Edilen İade Hakkı Doğuran İşlemlerden Kaynaklanan KDV İade Alacaklarından Mahsup Talep Edilebilmesi Mümkün Görülüyor:
Tebliğ Taslağında yer alan ve tevkifat KDV borcunun, “aynı döneme ait iade hakkı doğuran işlemlerden doğan KDV iade alacağından mahsup talep edilemeyeceği yönündeki ibarenin yayımlanan Tebliğ’de yer almaması ve Tebliğ’e eklenilen aşağıdaki paragraf ile, tevkifat KDV’nin aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilecek iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan KDV iade alacaklarından mahsup talep edilebilmesinin mümkün hale geldiği yorumlanmaktadır.

Tebliğ Taslağında yer alan;

“ 2 No.lu KDV Beyannamesinde tahakkuk eden KDV borcuna, aynı döneme ilişkin 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilen iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan KDV alacağının mahsubu mümkün değildir”
şeklindeki, tevkifat KDV’nin aynı döneme ait 1 No.lu KDV beyannamesinde beyan edilen iade hakkı doğuran işlemlerden kaynaklanan KDV iade alacağından mahsup yoluyla ödenmesini kısıtlayan bölüm, yayımlanan Tebliğ’de yer almamaktadır.

Ayrıca Tebliğ’e;

“Ancak, 3065 sayılı Kanunun (29/5) maddesinde Bakanlığımıza verilen yetki çerçevesinde, vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından tevkif edilen ve tevkifatın yapıldığı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinden önce verilen aynı döneme ait 2 No.lu KDV Beyannamesiyle süresinde beyan edilerek süresinde ödenen KDV’nin, 2 No.lu KDV Beyannamesinin ait olduğu dönemin 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılması uygun bulunmuştur”

Paragrafı eklenmek suretiyle, tevkifata ilişkin 2 No.lu Beyannamenin 1 No.lu Beyannamesinden önce verilmek suretiyle, ödenmesi halinde aynı dönem beyannamesinde indirim yapılabileceği anlaşılmaktadır.
 
Buna göre, Tebliğ Taslağından çıkarılan cümlenin ve Taslakta olmadığı halde yayımlanan Tebliğ’e eklenilen bölüm ile, Bakanlığın Kanun’un verdiği yetkiyi kullanarak, tevkifat KDV borcunun aynı döneme ait 1 No.lu KDV beyannamesinin 2 No.lu KDV Beyannamesi vadesi içinde verilmesi ve mahsuben iade için aranılan belgelerin de bu süre içinde sunulması durumunda, mahsup talebine ilişkin dilekçenin verilebilmesi mümkün olabileceğinden, böylelikle aynı döneme ait KDV iade alacağından mahsup yoluyla ödenmesine imkan sağladığı şeklinde yorumlanmaktadır. (Ancak, yasal bir engel bulunmamasına rağmen vergi daireleri uygulamada aynı dönem KDV iade alacağından mahsuben ödemeyi kabul etmiyor)

  • 4- Tevkifat KDV’nin Aynı Döneme Ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde Beyan Edilen İade Alacağından Mahsup Yoluyla Ödenmesi Halinde, İndirimin Hangi Dönemde Yapılacağı Hususu:
(Uygulamada Vergi Dairelerinin, yasal bir engel göstermeksizin aynı dönem KDV iade alacağından mahsuben ödemeyi kabul etmediğini tekrar hatırlatırım)

Tebliğ’de;

“Ayrıca 2 No.lu KDV Beyannamesiyle beyan edilen ve tahakkuk eden KDV’nin mükellefin iade alacağından mahsubu suretiyle ödenmesi mümkündür. Bu durumda iade talebine ilişkin standart iade talep dilekçesi ve iade için aranan belgelerin eksiksiz ve tam olarak verilmiş (mahsuben iade talepleri YMM Raporu sonucuna göre yerine getirilen iadelerde YMM Raporu dahil) ve hangi vergilendirme dönemine ilişkin tahakkuk eden 2 No.lu KDV Beyannamesinden kaynaklanan borca mahsubunun talep edildiğinin belirtilmiş olması gerekir. Söz konusu mahsup talebinin bu şekilde yapılmış olması halinde, mahsuba konu edilen KDV tutarının 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacağı dönem yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde tespit edilir”

Hükmüne yer verilmiştir.

KDV tevkifatının aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilecek KDV iade alacağından mahsup yoluyla ödenmesi mümkün olacağından, ödenecek bu KDV’nin mahsup talep edildiği tarihe göre, bir diğer ifadeyle ödemenin yapıldığı tarihe göre indirimin yapılacağı dönem tespit edilecektir.

Buna göre; 2 No.lu KDV beyannamesinin vadesi içinde 1 No.lu KDV Beyanı verilerek aynı süre içinde mahsup talep edilir ise aynı beyannamede indirim konusu yapılması gerektiği, 1 No.lu KDV beyannamesinin 2 No.lu KDV Beyannamesi vadesinden sonra verilerek bu beyannameden mahsup talep edilmesi durumunda ise mahsuben iadenin vade tarihinden sonra yapılmış olacağından, mahsup talep edildiği tarihin içinde olduğu döneme iat 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirimi mümkün olabilecektir. Her iki durum da, aşağıda örneklendirilecek açıklanmaya çalışılacaktır.
 
KDV Tevkifat Borcunun Vadesinden Sonra, Aynı Döneme Ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde Beyan Edilen KDV İade Alacağından Mahsup Talep Edilmesi Durumunda Tevkifat KDV’nin İndirim Yapılacağı Dönem:

Mükellefler; 2 No.lu KDV beyannamesinde tahakkuk edecek borçlarını, 1 No.lu KDV Beyannamesi için yasal süre olan izleyen ayın 28’inde verip, aynı gün veya ayın sonuna kadar mahsuben iade için gerekli evrakları verip, mahsup talep ettiklerinde, 2 No.lu Beyanname borcu vadesinden sonra ödenmiş olacağından (izleyen ayın 25’inden sonra mahsup talep edildiği için) bu defa, mahsup talep edildiği tarihin içinde bulunacağı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim yapılabilecektir.

Örnek: Mükellef 2024/Ocak dönemi 2 No.lu KDV Beyannamesini beyanname verme süresinin ve vadenin son günü olan 25 Şubat 2024 tarihinde vererek 100.000 TL tevkifat KDV tahakkuk ettirmiştir. Aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesini de yine son gün olan 28 Şubat 2024 tarihinde vermiştir. 1 No.lu KDV Beyannamesinde mal ihracatından dolayı 250.000 TL beyan ettiği KDV iade alacağına ilişkin mahsuben iadelerde aranılan evrakları da beyannameden hemen sonra aynı gün sisteme yüklemiş ve iade dosyası oluşturmuştur. Akabinde, Ocak dönemine ait 100.000 TL  2 No.lu KDV Beyannamesi ile tahakkuk eden borcuna mahsup istemiştir.

Bu durumda tevkifat KDV vadesi olan 25 Şubat 2024 tarihinden sonra ödenmiş olacağından, Ocak dönemi 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim yapılamayacaktır. Haliyle, 28 Şubat 2024 tarihli mahsup dilekçesi ile mahsuben ödenmiş olacağından, 2024/Şubat dönemine ait Mart ayında verilecek 1 No.lu KDV Beyannamesinin 109 No.lu satırına 100.000 TL yazmak suretiyle, yine aynı beyannamesin 109 No.lu satırına yazılarak indirime konu edilen tutara ait mahsuben ödeme bilgileri (mahsup dilekçesi ve iade dosya numarası) girmek suretiyle indirim yapabilecektir.

KDV Tevkifat Borcunun Vadesi İçinde Verilecek 1 No.lu KDV Beyannamesinde Beyan Edilen KDV İade Alacağından Mahsup Talep Edilmesi Durumunda Tevkifat KDV’nin İndirim Yapılacağı Dönem:

Tevkifat KDV’yi aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilen iade alacağından mahsup yoluyla ödenmesinde yasal bir engel kalmadığından, mükellefler diledikleri takdirde;

- Önce 2 No.lu KDV Beyannamelerini izleyen ayın 25’ine kadar verip,

- 1 No.lu KDV Beyannamelerini de bu süre içinde verip,

- 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilen iade hakkı doğuran işlemler nedeniyle mahsuben iade için aranılan evrakları da aynı süre içinde vermeleri halinde,

- 2 No.lu KDV borcuna vadesi içinde mahsup talep etme imkanları bulunmaktadır.

Bu durumda olan mükellefler, tevkifat KDV’lerini vadesi içinde mahsuben ödemiş olduklarından, aynı döneme ait KDV Beyannamelerinde de indirim hakları bulunacaktır.

Tevkifat KDV’nin aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinden mahsup yoluyla ödenecek olması durumunda, mahsuben ödenen KDV’nin aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılabilmesi için, en son yapılan KDV Beyannamesi değişikliği ile getirilen tevkifat KDV’nin mahsup yoluyla ödenmesi durumunda, indirim konusu yapılacak beyannamenin, “109-Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilerek Ödenen KDV” satırına yazılması ile, “109-Sorumlu Sıfatıyla Ödenen KDV'ye İlişkin Bildirim” formunun doldurulması sırasında teknik sorunla karşılaşılacaktır.

Örnek: 2024/Ocak dönemine ait 2 No.lu KDV Beyannamesi 25 Şubat 2024 tarihinde verilerek 150.000 TL vergi tahakkuk etmiştir.

Mükellef bu borcuna yine Ocak ayında yapmış olduğu ihracatlar nedeniyle yüklendiği ve indirim yoluyla telafi edemeyeceği 500.000 TL KDV iade alacağından mahsup yoluyla ödeyip, yine Ocak dönemi KDV Beyannamesinde de indirim yapmak istemektedir.

1 No.lu KDV Beyannamesi tahakkuk etmeden, iade dosya numarası oluşturulamayacağından, mahsup dilekçesi de verilemeyecektir.

1 No.lu KDV Beyannamesinden mahsup talep edilecek tevkifat KDV tutarı; 109 No.lu satıra yazılmaya çılışıldığında, tevkifat KDV’nin mahsuben ödenmesi durumunda doldurulması gereken 109 No.lu satıra yazılan tutarın hangi beyannameden, hangi dilekçe ile ve hangi iade dosya numarası ile mahsup edildiği bilgilerinin doldurulmasını istiyor. Daha beyan verilme aşamasında olduğundan, verildikten sonra mahsuben iade evrakları verilip, iade dosya numarası oluşabileceğinden ve haliyle mahsup istenebileceğinden;

“Yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan” hikayesi benzeri bir durum oluşuyor.

Yukarıdaki örneğimizde mükellefin; vereceği ilk 1 No.lu Beyannamede tevkifat KDV yi indirime yazmadan tahakkuk oluşturup, mahsuben iade evraklarını yükleyip, iade dosya numarası ve mahsuben iade dilekçesi verebilecek olup, bu durumda Ocak 1 No.lu KDV Beyanı verme süresi içinde 1 No.lu KDV Beyanına düzeltme vererek, tevkifat KDV’yi 109 No.lu satıra yazarak, mahsuben ödeme için oluşan iade dosya numarası ve dilekçe bilgilerini sisteme girmesi mümkün görülüyor.

Ancak bu yöntem oldukça karışık ve gereksiz olup, mükelleflerin aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde düzeltme beyanına gerek kalmadan, hem mahsup talep edilip, hem de aynı beyannamede indiriminin mümkün hale getirebilecek bir düzenlemenin yapılması ihtiyacı doğmaktadır.

Oluşan bu teknik sorun ile ilgili detaylı açıklamaya bir sonraki başlıkta yer verilecektir.

  • 5- Aynı Döneme Ait 1 No.lu KDV Beyannamesinden Mahsup Yoluyla Ödenecek Tevkifat KDV’nin Aynı Döneme Ait Beyannamede İndirim Konusu Yapılması Sırasında Karşılaşılacak Teknik Sorun:
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan 1 No.lu KDV Beyannamesi değişikliğine ilişkin duyuru ile,

- İndirimler bölümündeki İndirimler tablosunda yer alan “109-Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilen KDV” alanının adı “109-Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilerek Ödenen KDV” olarak değiştirildiği,
 
- Aynı bölümde “109-Sorumlu Sıfatıyla Beyan Edilerek Ödenen KDV” seçeneği ile indirim yapan mükelleflerin “Ekler” bölümüne yeni eklenen “109-Sorumlu Sıfatıyla Ödenen KDV'ye İlişkin Bildirim” tablosunu doldurması gerektiği,
Açıklanmıştı.
 
2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilen ve tahakkuk eden vergiye ilişkin ödemenin yukarıdaki tabloda “İade Dosyasından Mahsup Talep Edildi” seçeneğiyle yapıldığının beyan edilmesi durumunda,  İnternet Vergi Dairesi üzerinden verilen iade talep dilekçesine ait mahsup talebi listesinde 2 No.lu KDV Beyannamesinin tahakkukunun verildiği vergi dairesi, vergilendirme dönemi, vergi türü (4017 vergi türü seçilmeli) ve tutarının açıkça belirtilmiş olması gerektiği açıklanmıştı.

Buna açıklamalara göre; tevkifat KDV borcunun, aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesindeki KDV iade alacağından mahsubu yoluyla ödenmesi durumunda, aynı beyannamede indirim konusu yapılması (aksi yönde bir belirleme yapılmadığı sürece) teknik olarak mümkün görülmüyor.

Tevkifat KDV borcunun mahsup istenileceği aynı döneme ait 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilmesi için, mahsuben ödenen tutarın 109 No.lu satıra yazılarak,  mahsuba ilişkin bilgilerin (mahsup dilekçe tarihi ve iade talep edilen dosya numarası)  “109-Sorumlu Sıfatıyla Ödenen KDV'ye İlişkin Bildirim” satırına tek tek yazılması istemi, iade dosya numarası henüz oluşturulamadığından ve mahsup dilekçesi henüz verilemediğinden (aksi yönde bir düzenleme yapılıncaya kadar) karşılanamayacaktır.

Çünkü, aynı döneme ait 1 No.lu KDV beyannamesi verildiği sırada mahsup dilekçe tarihi ve iade dosya numarası bilgileri Bildirime yazılacağından, henüz tahakkuk etmeyen beyannameden KDV iade alacağı için mahsup dilekçesi ve iade talep dosya numarası oluşturulamayacaktır.

Bu durumda; tevkifat KDV’nin aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinden hem mahsup istenmesi, hem de indirim konusu yapılması, aksi yönde bir belirleme yapılmadığı sürece mümkün görülmese de, kanuni çerçevede imkansız da değil.

Şöyle ki;

- 2 No.lu KDV Beyannamesinin izleyen ayın 25’inde verilmesi,

- Aynı tarihte 1 No.lu KDV Beyannamesinin de verilmesi,

- Aynı tarihte 1 No.lu KDV Beyannamesinde KDV iade hakkı doğuran işlemlere ilişkin evrakların verilmesi ile, iade dosya numarası oluşturularak,

- 2 No.lu KDV Beyannamesi borcuna mahsup dilekçesi verilebileceği,

- İzleyen ayın 25’inde verilecek 1 No.lu KDV Beyannamesi verilerek, iade dosya numarası ve mahsup dilekçesi verildikten sonra,

- Aynı gün veya ayın 28’ine kadar yine süresi içinde 1 No.lu KDV Beyannamesinin düzeltilerek, mahsuben ödenen tevkifat KDV tutarının 109 nolu satıra yazılmak ve mahsup talebine ilişkin mahsup dilekçesi ve iade dosya numarası bilgilerinin Bildirime yazılması ile,

- Aynı beyannamede indiriminin,

Mümkün olabileceği yorumlanmaktadır. Tabii ki bu durumda aynı döneme ilişkin kanuni süre içinde 1 No.lu KDV Beyannamesi için düzeltme beyannamesi verilmesi gerekecek.

  • 6- Sonuç ve Değerlendirmeler:
Sonuç olarak; tevkifat KDV borcunun aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde beyan edilecek KDV iade alacağından mahsup talep edilmesinde yasal bir engelin kalmadığı kanaatindeyim.

Bu nedenle, tevkifat KDV’nin vadesi içinde aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinin de verilerek, beyan edilen KDV iade alacağının, iade hakkı doğuran işlem türü itibariyle mahsuben iade için gerekli evrakların da usulüne göre sunulması halinde mahsup talep edilebileceği görüşündeyim.

Böylelikle, süresi içinde mahsuben ödenecek tevkifat KDV’nin ise aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapılacağı hükme bağlandığından, mevcut 1 No.lu KDV Beyannamesinde indiriminin mümkün hale getirilmesine yönelik Beyanname formatında değişiklik gerektiği ortadadır.

Aksi halde mükelleflerin bu durumu düzeltme beyannameleri ile aşmaya çalışacağı ya da zorunlu olarak sonraki dönemlere ait Beyannamelerde indirim konusu yapmak zorunda kalacakları, bu durumun ise indirim hakkını süresinde kullanamamaları nedeniyle, KDV iadesi azaltıcı yönde veya ödenecek KDV çıkması gibi başka sorunlar çıkaracağı görülmektedir.

Mevcut yasal düzenlemelere göre, kanuni sürede ödenen tevkifat KDV’nin aynı döneme ait 1 No.lu KDV Beyannamesinde indirim konusu yapabilme hakkı, Beyanname formatından kaynaklanan sistemsel sorun nedeniyle kısıtlanmaması gerektiği görüşündeyim.


 
KAYNAKÇA  :


 
- KDV Genel Uygulama Tebliği
- KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı (Seri No:50)
- KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ  (Seri No:50)

Ekli Dosyalar

53203 kişi tarafından görüntülenmiştir.

© Copyright 2016-2024 | Boğaziçi Bağımsız Denetim ve YMM A.Ş.