Tür değiştirme müessesesi[1] 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 180’inci maddesinde hüküm altına alınmıştır. Buna göre şirketlerin hukuki şeklinin değiştirilebileceği ve yeni türe dönüştürülen şirketin önceki tür şirketin devamı niteliğinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

Yine TTK’ nın 181’inci maddesinde ise; bir sermaye şirketinin başka türde bir sermaye şirketine dönüşebileceği ifade edilmiştir. Çalışmamızda limited şirketlerin anonim şirket türüne dönüşmesi süreci değerlendirilecek olup farklı tür değişikliği süreçlerinin çalışmamızın net ve anlaşılabilir olması açısından ilerleyen dönemlerde kaleme alınacaktır.             
 

Limited şirketlerin anonim şirket türüne dönüşmesi işlemi “Giriş” bölümünde de ifade edildiği üzere TTK’nın 181/1-a maddesinde hüküm altına alınmıştır.

Tür değiştirme durumunda ortakların şirket payları ve haklarının korunacağı ise kanunun 183’üncü maddesinde hüküm altına alınmıştır. İmtiyazlı payların olması durumunda ise eş değerde pay verileceği ya da uygun bir tazminatın verileceği de aynı maddede zikredilmiştir.

Kanunun 184/2 maddesinde ise bilanço günü ile tür değiştirme raporunun düzenlendiği tarih arasında altı aydan fazla zaman geçmemesi esas iken geçmişse ya da son bilançonun çıkarıldığı tarihten itibaren şirketin malvarlığında önemli değişiklikler söz konusu oldu ise ARA BİLANÇO çıkarılması gerekmektedir.

Kanunun 185’inci maddesinde hüküm altına alındığı üzere şirket yönetim organınca (müdür ya da müdürler kurulu) bir Tür Değiştirme Planı hazırlanır ve ortaklar kurulunun onayına sunulur. Ayrıca 188’inci maddeye istinaden ortaklar kurulunun kararından 30 gün önce ortakların incelemesine de sunulması gerekmektedir.

            Bu planda;

• Şirketin tür değiştirmeden önceki ve sonraki ticaret unvanını, merkezini ve yeni türe ilişkin bilgileri,
• Anonim şirketin sözleşmesini,
• Ortakların tür değiştirmeden sonra anonim şirketteki sahip olacakları payların sayısına, cinsine ve tutarına ilişkin açıklamaları,

Bilgilerine yer verilir.

            Kanunun 186’ıncı maddesinde ise şirket yönetim organınca (müdür ya da müdürler kurulu) bir Tür Değiştirme Raporu hazırlanır ve ortaklar kurulunun onayına sunulur. Bu raporda ise aşağıdaki bilgilere yer verilir. Bu bilgilere neden olan sebepler hukuki ve ekonomik anlamda açıklanır.

• Anonim şirkete dönüşmenin amacı ve sonuçları,
• Anonim şirketin sözleşmesi,
• Anonim şirkete ilişkin kuruluş hükümlerinin yerine getirilmiş bulunduğu,
• Ortaklar için tür değiştirmeden ötürü doğan yükümlülükleri,
• Varsa ortaklar ile ilgili olarak anonim şirkete dönüşmesinden kaynaklanan ek ödeme ile diğer kişisel edim yükümlülükleri ve kişisel sorumlulukları,
• Anonim şirkette ortakların sahip olacakları paylara dair değişim oranı.

Bununla beraber 186/3 maddesi uyarınca tüm ortakların onaylaması halinde Küçük ve Orta Büyüklükteki Şirketler (KOBİ) Tür Değiştirme Raporu düzenlemekten vazgeçebilir. Ancak bu durumun Ticaret Sicili Müdürlükleri’nde (TSM)  anlam ifade etmesi için şirketin KOBİ tanımını sağladığına dair Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya Yeminli Mali Müşavir raporunun ibraz edilmesi gerekmektedir.

Tür değiştirme planı ve tür değiştirme planını açıklarken ifade ettiğimiz üzere TTK’ nın 188’inci maddesinde yönetim organınca hazırlanan bu belgeler ile son üç yılın finansal tabloları ve varsa ara bilanço, ortaklar kurulu kararının alınmasından otuz gün önce şirket merkezinde ortakların incelemesine sunulur. İkinci fıkrada ise gerektiğinde bu belgelerin kopyalarının bedelsiz bir şekilde ortaklara verileceği hüküm altına alınmıştır.

Kanunun 189’uncu maddesi uyarınca şirket yönetim organı, ilgili süreler tamamlandıktan sonra tür değiştirme planını ortaklar kurulunun onayına sunar. Limited şirketlerde karar nisabı ise kanunun 189/1-c hükmü uyarınca sermayenin en az dörtte üçüne sahip bulunmaları şartıyla, ortakların dörtte üçüdür.

Bunlarla beraber tür değişikliği yapan limited şirketin;

• Sermayesinin ödenip ödenmediğinin,
• Sermayesinin karşılıksız kalıp kalmadığının,
• Özvarlığının tespitinin ve şayet tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzeri sicillerde kayıtlı malvarlığının bulunması halinde bunların gerçeğe uygun değerlerinin tespitinin yapıldığı,

Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ya da Yeminli Mali Müşavir raporunun da ilgili ekleri ile birlikte TSM’ye sunulması gerekmektedir.

Burada önemli olan hususlardan biri de tapu, ruhsat, gemi, fikri mülkiyet sicilleri ile birlikte benzer sicillerde kayıtlı malvarlığını varsa bu varlıkların gerçeğe uygun değerleri ile TSM’lerce talep edilecek beyanların da şirket yetkililerince sunulması gerekliliğidir.

Yine varsa şirkete ait şubelerin de şirket yetkililerince beyan edilmesi gereklidir. (Şube yoksa dahi olmadığına dair beyan verilmelidir.)

Gerekli süreçler bağlı bulunulan ticaret sicili müdürlükleri nezdinde talep edilen diğer belgelerinde hazırlanması ile tamamlandıktan sonra tescil ve ilan için başvuru yapılır.

Müşavirliğimiz Denetçilerinden Furkan TAŞBAŞI Tarafından Kaleme Alınan Makale "Muhasebe TR" de Yayımlanmış Olup, Makalenin Tamamına Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ.