İstanbul, 17 Ağustos 2022
Hamza ERTEKİN
E.Vergi Dairesi Müdür Yrd.
YENİ VARLIK BARIŞININ SAĞLADIĞI AVANTAJLAR VE BEYANI HAKKINDA ÖNEMLİ HUSUSLAR
1- Yeni Varlık Barışının Sağladığı Avantajlar:
- Belirli şartlar dahilinde; varlık barışı kapsamında bildirimde veya beyanda bulunulan varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
- Bildirilen veya beyan edilen varlıklar dışındaki diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri dolayısıyla, madde kapsamında bildirimde veya beyanda bulunan mükellefler hakkında matrah farkı bulunması durumunda;
- Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılmayacaktır.
- Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti halinde, bu farkın bildirilen veya beyan edilen varlık tutarından fazla olması durumunda, yalnızca aradaki fark tutar üzerinden gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden vergi tarhiyatı yapılacaktır.
- Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra madde hükmüne istinaden bildirimde veya beyanda bulunulması durumunda ise vergi incelemesi ve takdir komisyonu kararına istinaden bulunan matrah farkları üzerinden vergi tarhiyatı yapılmasına engel teşkil etmeyecek ve bildirime veya beyana konu edilen tutarlar mahsuba konu edilemeyecektir.
2- Varlık Barışına İlişkin Beyan ve Bildirim Tarihinin Önemi:
- Varlık barışı kapsamında bildirilecek veya beyan edilecek varlıklarla ilgili; bir vergi incelemesi veya takdire sevk işlemi yapılmaması ya da bildirim veya beyana konu varlıklar dışında diğer nedenlerle başlayacak vergi incelemesi veya takdire sevk işlemleri dolayısıyla bulunacak matrah farklarının bildirim veya beyana konu varlıklardan kaynaklandığının tespit edilecek olması halinde, varlık tutarının matrah farkından mahsup edilebilmesi için, vergi incelemesine başlama veya takdir komisyonuna sevk işlemi öncesinde varlık barışı beyanı ya da bildirimin yapılmış olması gerekmektedir.
3- Varlık Barışı Kapsamında Ödenen Vergilerin İadesi:
- Yurt dışında bulunan ve madde kapsamında bildirime konu edilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlardaki hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az 1 yıl süreyle bu hesaplarda tutulması halinde ve bildirilen varlıkların değeri üzerinden hesaplanan vergilerin vergi sorumlularınca ödenmiş olması halinde, belirli usul ve esaslara göre talep edilmesi halinde ödenen vergiler bildirimi yapanlara iade edilebilecektir.
- Yurt içinde bulunan varlıkların beyanı üzerine ödenen vergilerde iade yapılmamaktadır.
4- Yurt İçinde Bulunan Varlıkların Beyanı İle Yurt Dışında Bulunan Varlıkların Bankalara Veya Aracı Kurumlara Bildirimi Üzerine Bankalar Veya Aracı Kurumlar Tarafından Elektronik Ortamda Verilecek Beyannamelere Yönelik Beyanname Tanımlamaları Yapılarak Uygulamaya Açılmıştır:
- Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Vergi Dairesi üzerinden yapılan 9 Ağustos 2022 tarihli duyuruda;
- 5 Temmuz 2022 tarihli ve 31887 sayılı Resmi Gazete 'de yayımlanan 7417 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 50. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 15. madde ile yurt dışında ve yurt içinde bulunan bazı varlıkların ekonomiye kazandırılması yönünde verilecek (Varlık Barışı) beyannameler için BDP programında değişikliğinin yapıldığı belirtilerek,
- Bu beyannameleri verecek mükelleflerin Beyanname Düzenleme Programlarını (BDP) güncellemeleri gerektiği duyurulmuştur.
- Yurt içinde bulunan varlıkların elektronik ortamda beyanına ilişkin “5520 sayılı kanun GEÇ.15.mad. Yurtiçinde Sahip Olunan Varlıklar” beyanı tanımlanmıştır.
- Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimi üzerine ilgili banka veya aracı kurum tarafından beyanına ilişkin “5520 Sayılı Kanunun Geçici 15. Maddesi Yurtdışında Sahip Olunan Varlıklar (Bankalar Ve Aracı Kurumlar)” beyanı tanımlanmıştır.
5- Yurt İçinde Bulunan Varlıkların Beyanı:
- Türkiye’de sahip olunan varlıkların beyanı için, mükellefiyetin olup olmaması veya mükellefiyet durumlarına göre aşağıdaki şekilde beyan ve bildirim yapılacaktır.
a)- Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti Olmayanların Beyanları:
- Türkiye’de bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar için Tebliğ ekinde yer alan (Ek-3) beyanı ile, yerleşim yerlerinin bulunduğu vergi dairesine kağıt ortamında süresi içinde (en geç 31.03.2023 tarihine kadar) beyanda bulunabileceklerdir.
- Bu kişilerin taşınmaz dışındaki diğer varlıklarını beyan tarihi itibariyle banka veya aracı kurumlarda açılacak hesaplara yatırmaları ve bu durumu tevsik etmeleri zorunludur.
b)- Gelir ve Kurumlar Vergisi Mükellefleri İle Şahıs Şirketleri Ve Adi Ortaklıkların Beyanları:
- Varlık barışına yönelik beyanlar, Vergi Dairesi Sicil Kayıtlarında; 0001 (Gelir Vergisi), 0010 (Kurumlar Vergisi), 0014 (Basit Usul Vergisi), 0012(GMÜD (GMSİ-MSİ-Ücret-Diğer Kazanç Ve İratlar)) vergi türlerinden herhangi bir kaydı varsa ilgili vergi dairesine verilecek, yoksa ikametgâhının bulunduğu yerdeki vergi dairesine, elektronik ortamda verilecektir.
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan şahıs şirketleri ile adi ortaklıkların varlık barışına ilişkin beyannamelerini elektronik ortamda KDV yönünden bağlı oldukları vergi dairesine vermelerinin uygun olacağı düşünülmektedir.
- Şahıs şirketleri ile adi ortaklıklar adına beyan edilecek varlıklar nedeniyle mükellef KDV, ortaklar ise gelir veya kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmaması imkanlarından yararlanabilecektir.
- Taşınmazlar dışındaki bildirime konu varlıkların, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırılması gerekmektedir. Bildirime konu kıymetlerin banka veya aracı kurumlara yatırılarak varlıklarının ispatlanması ve banka ve aracı kurumlarca düzenlenmesi zorunlu belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
- Varlıkların elektronik ortamda beyanına yönelik; “5520 sayılı kanun GEÇ.15.mad. Yurtiçinde Sahip Olunan Varlıklar” vergi türü tanımı yapılmış olup, vergi türüyle ilgili bilgiler aşağıda verilmektedir.
- “Verginin Kodu” 9299 olacaktır.
- Vergilendirme dönemleri itibariyle, son beyan tarihi ve vade tarihleri aşağıdaki şekildedir.
|
VERGİLENDİRME DÖNEMİ
|
SON BEYAN TARİHİ
|
VADE TARİHİ
|
|
07-2022
|
31/07/2022
|
31/08/2022
|
|
08-2022
|
31/08/2022
|
30/09/2022
|
|
09-2022
|
30/09/2022
|
31/10/2022
|
|
10-2022
|
31/10/2022
|
30/11/2022
|
|
11-2022
|
30/11/2022
|
31/12/2022
|
|
12-2022
|
31/12/2022
|
31/01/2023
|
|
01-2023
|
31/01/2023
|
28/02/2023
|
|
02-2023
|
28/02/2023
|
31/03/2023
|
|
03-2023
|
31/03/2023
|
30/04/2023
|
- “Vade Tarihi” vergilendirme dönemine ilişkin ayı izleyen ayın son günü olacaktır.
- Düzeltme beyannamesi verilemeyecektir.
- Aynı dönem içerisinde birden fazla beyanname verilebilecektir. Verilen bu beyanname düzeltme beyannamesi olarak değil yeni bir beyanname olarak kabul edilecek ve önceki beyanname ile ilişkilendirilmeyecektir.
- Banka veya aracı kurumlara yatırılacak varlıklarla ilgili beyanname verilmesi ile birlikte aynı gün itibariyle kanuni defterlere kaydedilerek, pasifte özel fon hesabı açılması veya kanuni defterlerin ilgili sayfasında gösterilmesi gerekmektedir.
- Kanuni Süresinden Sonra (31.03.2023) beyanname verilemeyecektir.
6- Yurt Dışında Bulunan Varlıkların Beyanı:
- Yurt dışında bulunan taşınmaz dışındaki varlıkların bildirimi, Tebliğ ekinde yer alan (Ek-1) bildirimi ile 2 nüsha halinde banka veya aracı kurumlara yapılır.
- Bildirimin bir nüshası banka veya aracı kurum tarafından; varsa bildirim nedeniyle açılan hesaba ilişkin bilgiler yazılıp tasdik edildikten sonra, düzenlenen banka dekontları veya işlem sonuç formlarıyla birlikte ilgilisine geri verilir.
- Aşağıda belirtilen beyan tarihine göre banka veya aracı kurum tarafından hesaplanacak vergi (%1-2-3) peşin olarak tahsil edilecektir.
*30.09.2022 tarihine kadar yapılacak bildirimlerde, %1
*31.12.2022 tarihine kadar yapılacak bildirimlerde, %2
*31.03.2023 tarihine kadar yapılacak bildirimlerde, %3
- Yurt dışı varlıkların banka veya aracı kuruma bildiriminden sonra, banka veya aracı kurum tarafından sorumlu sıfatıyla verilecek beyanname ile vergi dairesine vergi ödeneceğinden, varlık barışı kapsamında bildirim yapanlar ayrıca vergi dairesine bildirim veya beyan vermeyeceklerdir.
- Banka veya aracı kurumlar bildirime konu varlıklarla ilgili herhangi bir belge istemeyecektir.
- En geç 31.03.2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilecek yurt dışı varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilerek ilgili banka veya aracı kurum hesabına yatırılması veya transferinin yapılması zorunludur.
- Bildirimin gerçek veya tüzel kişinin vekili ya da kanuni temsilcisi tarafından yapılması halinde, bankalar veya aracı kurumlarca söz konusu vekil veya kanuni temsilcinin yetkili olup olmadığı hususu kontrol edilecektir.
- Bildirimin yapıldığı her ay farklı bir vergilendirme dönemi olacağından 31.03.2023 tarihine kadar birden fazla bildirimde bulunulabilecektir.
- Bildirimde bulunulduktan sonra aynı ay içerisinde, yapılan hataların düzeltilmesi amacıyla ya da bildirime konu edilen varlıkları azaltıcı ya da artırıcı yeni bir bildirimde bulunulmak istenilmesi halinde, ilk bildirimin düzeltilmesi gerekmektedir. Bu şekilde ilk bildirime konu varlıkların azaltılması yönünde yapılacak düzeltmelerde, başlangıçta peşin olarak ödenen verginin azaltılan tutara isabet eden kısmı, banka ve aracı kurum tarafından bildirim sahibine iade edilebilecektir.
- Bildirimde bulunulduktan sonraki aylarda, yapılan hataların düzeltilmesi amacıyla ya da bildirime konu edilen varlıkları azaltıcı bir bildirimde bulunulmak istenilmesi halinde de önceki bildirimin düzeltilmesi gerekmektedir. Bu durumda, banka ve aracı kurumlarca Ek-2’de yer alan beyanname ile vergi dairesine bildirilen varlıklara ilişkin düzeltme talebinin banka ve aracı kurum aracılığıyla yapılması esastır.
- Bildirimde bulunulduktan sonraki aylarda, bildirime konu edilen varlıkları artırıcı bir bildirimde bulunulmak istenilmesi halinde ise önceki bildirimin düzeltilmesi söz konusu olmayacak, ilave olarak bildirilmek istenilen varlıklar için yeni bir bildirim yapılacaktır.
- Düzeltme kapsamı dışında verilen tüm bildirimler yeni bir bildirim olarak kabul edilecek ve önceki bildirimle ilişkilendirilmeyecektir.
- Bildirim süresi sona erdikten sonra bildirimlere ilişkin yapılan düzeltme talepleri dikkate alınmayacaktır. Bu çerçevede, 31/3/2023 tarihine kadar yapılan bildirimlerin bu tarihten sonra düzeltilmesi mümkün olmayacaktır.
7- Gelir Vergisi Mükellefiyeti Bulunmayan Gerçek Kişilerin Veya Yabancı Uyruklu Kişilerin Yurt Dışında Bulunan Varlıklarının Beyanı:
Tebliğde (Madde 9/2);
- Gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da ilgili gerçek kişiler adına bildirim veya beyana konu edilmesi halinde madde hükmünden yararlanılabilmesinin mümkün olduğu,
- Ancak, bildirim veya beyan dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesinin gerektiği belirlenmiştir.
- Böylelikle; gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların gerçek kişiler adına bildirim veya beyana konu edilebileceği anlaşılmakla beraber,
- Vergi mükellefiyeti bulunmayan ve bu kapsam dışında kalan gerçek kişilerin yurt dışında bulunan varlıklarını “Varlık Barışı” kapsamında bildirebilecekleri yönünde Tebliğ’de açık bir belirleme yapılmamıştır.
- Ancak, daha önceki varlık barışı düzenlemelerinde, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan “Rehberlerde” vergi mükellefiyeti bulunmayan gerçek kişiler ve yabancı uyruklu kişilerin de bu bildirimi yapabilecekleri belirtildiğinden, yayımlanacak rehberde aksine bir hüküm bulunmaması halinde aynı şekilde getirilen düzenlemeden faydalanabileceği yorumlanmaktadır.
8- Yurtdışında Sahip Olunan Varlıklar İçin Banka Ve Aracı Kurumlara Yapılacak Bildirimler İle Banka ve Aracı Kurumlar Tarafından Verilecek Beyannamelere İlişkin İşlemler:
- “5520 Sayılı Kanunun Geçici 15. Maddesi Yurtdışında Sahip Olunan Varlıklar (Bankalar Ve Aracı Kurumlar)” vergi türü tanımı yapılmıştır.
- “Verginin Kodu” 4527 olacaktır.
- Söz konusu beyanname sadece 0010 (Kurumlar Vergisi) vergi türünden faal mükellefiyeti olan kurumlar tarafından verilebilecektir.
- “Tahakkukun Vergilendirme Dönemi” tahakkuk kabul tarihinin ait olduğu aydan bir önceki ay olacaktır.
- “Vergilendirme Dönemi” aylık olacaktır.
- Kendilerine yurt dışı varlıkların bildirimi yapılan “Banka ve Aracı Kurumların” sorumlu sıfatıyla düzenleyecekleri beyannamelerin izleyen ayın 15 inci gününe kadar vererek ödemelerini yapmaları gerekmektedir.
- Yurtdışında sahip olunan varlıklar için kanuni süresi içerisinde matrah azaltıcı veya matrah artırıcı nitelikte düzeltme beyannameleri verilebilecektir.
9- Varlık Barışının Sağladığı Avantajlardan Faydalanabilmenin Şartları:
- Varlık barışı hükümlerinden yararlanabilmek için aşağıdaki şartların yerine getirilmesi gerekmekte olup, aksi halde hükümlerinden yararlanılamayacaktır.
a)- Yurt Dışında Bulunan Bildirime Konu Varlıkların;
- Bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
- Bildirilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,
- Bildirime konu edilen varlıkların 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların 2 yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,
b)- Türkiye’de Bulunan Ve Beyana Konu Edilen Varlıkların;
- Beyan edilen varlıkların 213 sayılı Kanun uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların 2 yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar tarafından banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını (taşınmazlar hariç) gösterir belgelerle tevsik edilmesi,
- Madde kapsamında beyan edilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,
gerekmektedir.
Ayrıca; serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, bildirimde veya beyanda bulundukları söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstereceklerdir.
10- Şirket Veya Şirket Ortaklarına Ait Varlıkların Beyanında Özellikli Durumlar:
- Şirket veya şirket ortaklarına ait olduğu halde şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıklar, söz konusu madde hükümleri çerçevesinde şirket adına bildirim veya beyana konu edilerek madde hükmünden yararlanılabilecektir.
- Ayrıca, gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da ilgili gerçek kişiler adına bildirim veya beyana konu edilmesi halinde madde hükmünden yararlanılabilmesi mümkündür.
- Ancak, bildirim veya beyan dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesi gerekmektedir.
- Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına madde kapsamına giren varlıkları 5/7/2022 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıklarının, şirket adına bildirime konu edilerek Türkiye'ye getirilmesi veya Türkiye'deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi ya da Türkiye'de bulunan ancak 5/7/2022 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklarının bu Tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde şirket adına beyan edilmek suretiyle madde hükümlerinden yararlanılabilmesi mümkündür.
KAYNAKÇA :
-
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun Geçici 15’ inci Maddesi,
-
9/8/2022 Tarih 31918 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ,
-
Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Vergi Dairesi Üzerinden 9/8/2022 Tarihinde Yayımlanan “Varlık Barışı Hakkında Duyuru”
-
Önceki Varlık Barışı Düzenlemelerine İlişkin GİB Tarafından Yayımlanan Rehberleri
3838 kişi tarafından görüntülenmiştir.
