06/03/2020
Furkan TAŞBAŞI
Denetçi Yardımcısı
NAKİT SERMAYE ARTIRIMI SEBEBİYLE KURUMLAR VERGİSİ MATRAHINDAN İNDİRİLECEK FAİZ İNDİRİMİ
I-GİRİŞ
5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Diğer İndirimler” başlıklı 10.maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendine göre; finans, bankacılık ve sigortacılık sektöründe faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri hariç, diğer sermaye şirketleri belirlenen usul ve esaslar dahilinde bu indirimden yararlanabilirler.
Sermaye artışları ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakit sermaye artışları ile yeni kurulan sermeye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden ilgili kanun hükümlerine göre yapılacak hesaplama sonucunda ulaşılacak tutar, vergiye tabi kurum kazancından indirilebilecektir.
II-İNDİRİM ORANI
2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile genel indirim oranı %50 olarak belirlenmiştir. Tabi ki bunun yanı sıra bazı kurumlar özelinde farklı indirim oranları da belirlenmiştir.
|
AÇIKLAMA
|
%
|
|
Genel Oran
|
50
|
|
Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimin uygulanacağı yılın son günü itibariyle, halka açıklık oranı % 50’den az olanlar
|
75
|
|
Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimin uygulanacağı yılın son günü itibariyle, halka açıklık oranı % 50’nin üzerinde olanlar
|
100
|
|
Nakit artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu yatırımların inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda (Teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutar ile sınırlı olmak üzere)
|
75
|
|
Gelirlerinin % 25 veya fazlası, faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri
|
0
|
|
Aktif toplamının % 50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri
|
0
|
|
Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmı
|
0
|
|
Arttırılan nakdi sermayenin arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden kısım
|
0
|
III- İNDİRİMİN KAPSAMI VE İNDİRİME ESAS TUTARIN HESAPLANMASI
Sadece nakit artırılan sermayeye uygulanabilecek indirime esas tutar aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır.
|
İNDİRİM TUTARI = NAKDİ SERMAYE ARTIŞI X TCMB FAİZ ORANI X Süre (Ay) X İNDİRİM ORANI
|
TCMB tarafından 2019 yılı için “Ticari kredilere (TL üzerinden açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” uygulanan faiz oranı %12,02’dir.
1- İndirime Esas Tutarın Hesaplanması:
Nakden taahhüt edilen sermayenin, sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihinin içinde bulunduğu ay kesri tam ay sayılmak suretiyle, yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır.
Sürenin hesaplanmasında, nakden taahhüt edilen sermayenin;
- Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,
- Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi esas alınarak bu indirimden yararlanılabilecektir.
2- İndirimden Yararlandırılmayacak Sermaye Artırımları:
- Aşağıda belirtilen sermaye artırımları, nakit sermaye artırımı olarak değerlendirilmediğinden, söz konusu indirimden faydalandırılmamaktadır.
- Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,
- Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından kaynaklanan sermaye artışları,
- Öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artışları,
- Ortaklarca veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
- Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,
- Bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışları,
Nakit sermaye artışı olarak değerlendirilmediğinden, kurumlar vergisi hesaplamalarında bu indirim yapılamayacaktır.
3- Ortakların Sermaye Avansı Niteliğinde Şirkete Yatırdığı Tutarların İndirim Karşısındaki Durumu:
İleride gerçekleştirilecek sermaye artırımından kaynaklanan sermaye taahhüdünün yerine getirilmesinde kullanılmak amacıyla, sermaye artırımına ilişkin karardan önce ortaklar tarafından sermaye avansı olarak şirketin banka hesabına yatırılan tutarların;
a) Banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren şirketin bilançosunda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmesi,
b) Banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminin sonuna kadar bu tutarlarla ilgili sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil ettirilmesi şartıyla,
söz konusu kararın ticaret siciline tescil ettirildiği tarih esas alınarak indirim uygulamasında dikkate alınması mümkündür.
Dolayısıyla, şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihin içinde bulunduğu hesap döneminde, sermaye artırımına konu edilmeyen sermaye avansı niteliğindeki tutarların, indirim uygulamasında dikkate alınması mümkün değildir.
Ayrıca, şirketin banka hesabına yatırıldığı tarihten itibaren bilançoda öz sermaye kalemleri arasında yer alan “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabında izlenmeyen tutarlar için, ilgili hesap döneminde bu tutarlara ilişkin sermaye artırımı gerçekleştirilse dahi indirim uygulamasından faydalanılması mümkün bulunmamaktadır.
Örnek-1:
Aksaray Tavukçuluk A.Ş.’ nin ortaklarından Bilal ARSLAN’ nın, şirketin yürüttüğü proje için ihtiyaç duyulan finansmanın sağlanması amacıyla ve ileride sermayeye eklenmek üzere 10/5/2019 tarihinde şirketin banka hesabına yatırdığı 1.250.000 TL tutarındaki sermaye avansı, Aksaray Tavukçuluk A.Ş. tarafından 10/5/2019 tarihinde “Diğer Sermaye Yedekleri” hesabına kaydedilmek suretiyle şirket kayıtlarına intikal ettirilmiştir. Daha sonra Aksaray Tavukçuluk A.Ş.’ nin nakdi sermaye artışına ilişkin karar 30/8/2019 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilerek söz konusu tutarla ilgili sermaye artırımına ilişkin gerekli muhasebe kayıtları yapılmıştır.
Buna göre, ortak Bilal ARSLAN tarafından 10/5/2019 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılan ve aynı tarihte “Diğer Sermeye Yedekleri” hesabına kaydedilerek şirket kayıtlarına geçirilen bu tutar için nakdi sermaye artışına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği 30/8/2019 tarihinden itibaren indirim uygulamasından yararlanılması mümkündür.
III- NAKİT SERMAYE ARTIRIMININA İLİŞKİN İNDİRİMİN UYGULANMASI
Sermaye şirketleri gerçekleştirdikleri nakdi sermaye artışları üzerinden, nakdi sermaye artışının yapıldığı hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir hesap dönemi için ayrı ayrı indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.
Vergi mevzuatımıza getirilen bu düzenleme ile, sermayeye amortisman uygulanmasına izin verilmektedir. İndirim uygulamasının sermaye artışı yapıldığı yılda kıst uygulanacağı, ancak izleyen yıllarda ise tam uygulanacağı anlaşılmaktadır. Peki bu indirim müessesesi ilelebet uygulanacak değil herhalde. Bu konuda bir süre belirlenmiş değil. Ancak Vergi Usul Kanunu uygulamasındaki genel ilkelerden yola çıkarsak en fazla nakit sermaye atış tutarı kadar olması gerektiği düşünülebilir. İtfa edilecek tutar nakit artışı kadar olmalıdır.
İndirim tutarının hesaplanmasında TCMB tarafından yararlanılan yıl için en son açıklanan ticari krediler faiz oranı dikkate alınacağından geçici vergi dönemlerinden sadece 4. geçici vergilendirme dönemi itibarıyla bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. Burada 4. Geçici vergilendirme dönemi itibariyle indirimden faydalanılmasının sebebi, TCMB tarafından ticari kredilere uygulanan faiz oranının 4. Geçici Verilendirme Dönemi içerisinde açıklanmasıdır.
Öte yandan, kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutarlar, izleyen hesap dönemine ilişkin geçici vergilendirme dönemlerine ait geçici vergi matrahlarının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
İndirimden, nakit sermaye artışının tescil edildiği dönemden itibaren başlanacaktır. İzleyen sonraki dönem ve yıllarda ise indirim tutarı hesaplanıp uygulanmaya devam edilecektir. Eğer sermaye azaltımı yapılıyorsa azaltılan sermaye tutarı azaltılan dönemde ve sonraki dönemlerde de (yıllarda) dikkate alınmaması gerekmektedir. Dönemden kasıt 4. Geçici Vergi Döneminden itibaren uygulanmaya başlanacaktır. Ancak bir sonraki yıla sarkan indirilemeyen indirim tutarları ise izleyen yılın 1. Geçici Vergi döneminden itibaren mahsup edilmeye, indirilmeye devam edecektir.
1- Nakit Sermaye Artırımının Bulunduğu Dönemde Herhangi Bir Kurum Kazancının Olmaması Halinde İndirim Uygulaması:
Sermaye şirketleri tarafından nakdi sermaye artışına ilişkin hesaplanan indirim tutarının kurum kazancının oluşamaması nedeniyle ilgili olduğu hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde, bu indirim tutarları, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.
2- Sermaye Azaltımı Durumunda İndirim Uygulaması:
İndirimden yararlanan sermaye şirketlerinin daha sonra sermaye azaltımı yapmaları halinde, nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren bu indirimden yararlanmaları mümkün olmayacaktır.
Öte yandan, nakdi sermaye artışı yapılmadan önce sermaye şirketlerinin sermaye azaltımına gitmiş olmaları halinde, bu indirimin hesaplanmasında azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısım dikkate alınmayacaktır.
Şirketlerin sonraki dönemlerde sermaye artırımına gitmeleri halinde, şartları taşımaları kaydıyla, artırılan bu sermaye tutarları için indirim uygulamasından yararlanabileceklerdir.
3- İndirimin Uygulanmasına İlişkin Örnekler:
Örnek-2
Marmaray Makine ve Kimya San. Tic. Ltd. Şti. sermayesini 5 Nisan 2015 tarihinde karar alarak nakdi olarak 850.000.-TL artırılmasına karar vermiştir. Artırılan sermaye tutarı 3 Mayıs 2015 tarihinde şirketin banka hesabına yatırılmış ve 12 Haziran 2015 tarihinde ticaret siciline tescil edilmiştir.
Tescil tarihi 12 Haziran 2015 olduğu için ve kanunun yürürlük tarihi 1 Temmuz 2015’den itibaren geçerli olduğu için Marmaray Makine ve Kimya San. Tic. Ltd. Şti. bu indirimden yararlanamayacaktır.
Örnek-3
Örneğin; (F) A. Ş. 04/05/2016 tarihinde, %50 oranında ortağı olan Bayan (G)’ye 1.000.000 TL borç vermiş olup bu tutarı “Ortaklardan Alacaklar” hesabında izlemektedir. 15/07/2016 tarihinde (F) A.Ş. ’nin sermayesinin nakdi olarak 2.000.000 TL artırılması kararı alınmış ve bu tutarın %25’i olan 500.000 TL aynı tarihte ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Nakdi sermaye artışına ilişkin karar 22/07/2016 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir. Bayan (G) sermaye taahhüdünün geri kalan 750.000 TL’sini 31/07/2016 tarihinde ortağı olduğu (F) A.Ş.’nin banka hesabına yatırmak suretiyle yerine getirmiş olup şirketten 04/05/2016 tarihinde almış olduğu 1.000.000 TL tutarındaki borcunu henüz ödememiştir.
Ortaklar tarafından, kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alınmayacağından, Bayan (G) tarafından sermaye taahhüdüne ilişkin olarak ödenen 1.000.000 TL için, Bayan (G)’nin 04/05/2016 tarihinde almış olduğu 1.000.000 TL borç ödeninceye kadar (bu borcun kısım kısım ödenmesi halinde ödenmeyen tutar ile sınırlı olmak üzere) indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Örnek -4
22/01/2016 tarihli genel kurul kararı ile TAŞBAŞI Metalurji A.Ş.’ nin sermayesinin 10.000.000 TL artırılmasına karar verilmiş ve bu tutarın %25’i olan 2.500.000 TL 23/01/2016 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır. Söz konusu genel kurul kararı 28/01/2016 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilerek sermaye taahhüdünün kalan 7.500.000 TL’si nakit olarak 29/1/2016 tarihinde ortaklarca şirketin banka hesabına yatırılmıştır. TAŞBAŞI Metalurji A.Ş.’ nin indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alacağı indirim oranı %50 olup 2016 yılı sonu itibarıyla TCMB tarafından açıklanan ticari krediler faiz oranı %10’dur.
İNDİRİM TUTARI = 10.000.000,00 X 0,10 X 12/12 X 0,50
İNDİRİM TUTARI = 500.000,00 TL
Örnek 4’ten hareketle TAŞBAŞI Metalurji A.Ş.
- Hesaplamış olduğu indirim tutarının 2016 4.Dönem Geçici Vergi Beyannamesi itibariyle kurum kazancından indirebilir.
- Zararın mevcut olması durumunda takip eden hesap döneminde indirim yapılabilir.
KAYNAKÇA
- 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği
- 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri No:9)
15387 kişi tarafından görüntülenmiştir.
