Tarih   : 03.01.2024

Sayı    : BBDAS/2024-8

Konu  : Bazı Şirketlerin “Özet Döviz Pozisyon Raporu Verme Zorunluluğu” Ocak Ayında Başlıyor

8 Kasım 2023 Tarih 32363 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 8 Kasım 2023 tarihli “2023-43 Sayılı Özet Döviz Pozisyon Raporlamasının Kaldırılması ve Sistemik Risk Veri Takip Sistemi Kapsam Değişikliği Hakkında Basın Duyurusu” yayınlanmıştır. 

Yukarıda belirtilen Yönetmelik kapsamında, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası internet sayfasında yayımlanan 8 Kasım 2023 tarihli “2023-43 Sayılı Özet Döviz Pozisyon Raporlamasının Kaldırılması ve Sistemik Risk Veri Takip Sistemi Kapsam Değişikliği Hakkında Basın Duyurusu” ile; 

- Düzenleme kapsamında; 2023 yılı Mart ayında başlatılan, 10 milyon Türk lirası ve üzeri toplam nakdi ve gayrinakdi kredi bakiyesi bulunan firmalardan alınan Özet Döviz Pozisyon Raporlaması uygulamasına son verilmiştir. 

- Raporlama kapsamına girecek firmaların tespitinde öngörülen 15 milyon ABD doları ve üzeri yabancı para kredi yükümlülüğü bulunma şartı, toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon Türk lirası ve üzerinde olma veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon Türk lirası ve üzerinde olma şeklinde değiştirilmiştir. 

- Bu kapsama giren mükelleflerin, 2024/Ocak dönemine ait Özet Döviz Pozisyon Raporlarını en geç 29 Şubat 2024 tarihinde vermeleri gerekmektedir. 

Şirketlerin Özet Döviz Pozisyon Raporu Verme Zorunluluğu ile ilgili süreçler aşağıda başlıklar halinde özetlenmiş olup; konu hakkında yararlanılacak açıklama, bilgi ve belgelere ulaşılabilecek linkler sirkülerimizin sonunda verilmiştir. 

• 1- Şirketlerin Özet Döviz Pozisyonu Raporu Verme Zorunluluğunun Başlangıcı: 

Bilindiği gibi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından Banka Genel Müdürlüklerine gönderilen 20.03.2023 tarih 589 sayılı yazı ile; yurt içinde faaliyet gösteren bankalardan nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 5 milyon ve üzerinde olan, 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan banka ve finansal kuruluşlar haricindeki tüzel kişi müşterilerinin özet döviz pozisyon raporunu, takip eden ayın ilk 10 iş günü içerisinde, https://tcmbveri.gov.tr/ adresinde yer alan “Özet Döviz Pozisyon Raporu” linki üzerinden doldurarak Merkez Bankası’na bildirmeleri ve konunun ilgili müşterilere gereği için tebliğ edilmesi gerektiği bildirilmişti. 

• 2- T.C. Merkez Bankası’nın 12 Nisan 2023 Tarihli Yazısı: 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından, tüm banka genel müdürlüklerine gönderilen 12 Nisan 2023 tarih E-TCMB.80372040-010.07.01-731 sayılı yazı ile, önceden bazı tüzel kişilere getirilen Özet Döviz Pozisyon Raporu zorunluluğu uygulamasının aşağıdaki şekilde değiştirilerek ertelendiği duyurulmuştu. 

Yapılan bu değişikliklere göre; 

* Merkezi olağanüstü hâl ilan edilen deprem illerinde bulunan firmalar, olağanüstü halin devamı süresince raporlama zorunluluğundan muaf tutulmuştu, 

* Raporlama yükümlülüğü kapsamına girecek firmaların belirlenmesinde esas alınan, yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi alt sınırı 5 milyon TL'den 10 milyon TL'ye yükseltilmişti, 

* Aylık özet döviz pozisyon raporu için bildirim süresi "takip eden ayın ilk 10 iş günü" yerine "takip eden ayın son günü" olarak değiştirilmişti, 

* Yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 10 milyon TL ile 50 milyon TL arasında olan firmaların raporlama yükümlülüğü 2024 yılı Ocak ayına ilişkin raporla başlamak üzere ertelenmişti, 

* Yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 50 milyon TL ve üzerinde olan firmalar için ise Mart ve Nisan 2023 aylarına ilişkin raporlamaların en geç bildirim süresi 30 Haziran 2023'e uzatılmıştı. 

• 3- T.C. Merkez Bankasının 2 Temmuz 2023 Tarihli Yazısı: 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından, tüm banka genel müdürlüklerine KEP üzerinden gönderilen 2 Temmuz 2023 tarih E-TCMB.80372040-010.07.01-1220 sayılı yazı  ile; 

- Raporlama yükümlülüğü, 50 milyon TL ve üzeri kredi bakiyesi bulunan firmaları da içerecek şekilde, kapsama giren tüm firmalar için 2024 Ocak raporlama döneminden itibaren başlayacağı, 

Yönünde değişiklik yapılmıştı. 

Bu değişikliğe göre; 

- Yurt içi tüm bankalardaki nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 10 milyon ve üzerinde olan kapsama giren (50 milyon ve üzeri kredisi olanlar dahil) tüm tüzel kişilerin “Özet Döviz Pozisyon Raporu” verme yükümlülükleri, 2024/Ocak döneminden itibaren başlayacaktı, 

- Aylık özet döviz pozisyon raporlarının bildirim süresi "takip eden ayın son günü" olarak belirlendiğinden, 2024/Ocak dönemi raporlarının en geç 29 Şubat 2024 tarihine kadar verilmesi gerekiyordu. 

• 4- 8 Kasım 2023 Tarih 32363 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” Kapsamında T.C. Merkez Bankası’nın 8 Kasım 2023 tarihli “2023-43 Sayılı Özet Döviz Pozisyon Raporlamasının Kaldırılması ve Sistemik Risk Veri Takip Sistemi Kapsam Değişikliği Hakkında Basın Duyurusu”: 

8 Kasım 2023 Tarih 32363 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” kapsamında T.C. Merkez Bankası’nın 8 Kasım 2023 tarihli “2023-43 Sayılı Özet Döviz Pozisyon Raporlamasının Kaldırılması ve Sistemik Risk Veri Takip Sistemi Kapsam Değişikliği Hakkında Basın Duyurusu” yayınlanmıştır. 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası internet sayfasında yayımlanan 8 Kasım 2023 tarihli “2023-43 Sayılı Özet Döviz Pozisyon Raporlamasının Kaldırılması ve Sistemik Risk Veri Takip Sistemi Kapsam Değişikliği Hakkında Basın Duyurusu” ile; 

2023 yılı Mart ayında başlatılan, 10 milyon Türk lirası ve üzeri toplam nakdi ve gayrinakdi kredi bakiyesi bulunan firmalardan alınan Özet Döviz Pozisyon Raporlaması uygulamasına son verildiği açıklanmıştır. 

Yapılan duyuru aşağıdaki gibidir: 

“8 Kasım 2023 tarih ve 32363 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 28 Kasım 2017 ve 7061 sayılı Kanunla yeniden düzenlenen 44 üncü maddesi kapsamında; firmaların, döviz varlık ve yükümlülüklerine ilişkin olarak Merkez Bankasına yapmakla yükümlü olduğu döviz pozisyon raporlamasında sadeleştirme ve kapsam değişikliğine gidilmiştir. 

Düzenleme kapsamında; 2023 yılı Mart ayında başlatılan, 10 milyon Türk lirası ve üzeri toplam nakdi ve gayrinakdi kredi bakiyesi bulunan firmalardan alınan Özet Döviz Pozisyon Raporlaması uygulamasına son verilmiştir. 

Bununla birlikte, 2018 yılından itibaren uygulanmakta olan Sistemik Risk Veri Takip Sistemi kapsamındaki döviz pozisyon raporlamasının firma kapsamı, firmaların ülke ekonomisi içerisindeki temsil düzeyini artırmak amacıyla yeniden düzenlenmiştir. 

Buna göre, raporlama kapsamına girecek firmaların tespitinde öngörülen 15 milyon ABD doları ve üzeri yabancı para kredi yükümlülüğü bulunma şartı, toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon Türk lirası ve üzerinde olma veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon Türk lirası ve üzerinde olma şeklinde değiştirilmiştir.      

Kapsam değişikliği ile birlikte, mevcut detaylı raporlama formatının sadeleştirilerek firmalara raporlama işlemlerinde kolaylık sağlanması planlanmaktadır. 

Kamuoyunun bilgisine sunulur.” 

Bu son değişikliğe göre; 

- Düzenleme kapsamında; 2023 yılı Mart ayında başlatılan, 10 milyon Türk lirası ve üzeri toplam nakdi ve gayrinakdi kredi bakiyesi bulunan firmalardan alınan Özet Döviz Pozisyon Raporlaması uygulamasına son verilmiştir. 

- Raporlama kapsamına girecek firmaların tespitinde öngörülen 15 milyon ABD doları ve üzeri yabancı para kredi yükümlülüğü bulunma şartı, toplam nakdi kredi bakiyesi ilgili aylık hesap döneminin son iş günü itibarıyla 100 milyon Türk lirası ve üzerinde olma veya geçmiş bir yıllık hesap dönemindeki net satış hasılatı veya aktif büyüklüğü 500 milyon Türk lirası ve üzerinde olma şeklinde değiştirilmiştir. 

- Bu kapsama giren mükelleflerin 2024/Ocak dönemine ait Özet Döviz Pozisyon Raporlarını en geç 29 Şubat 2024 tarihinde vermeleri gerekmektedir. 

• 5- Özet Döviz Pozisyon Raporunun Verilmesine Yönelik Açıklamalara, Yönetmeliği İle T.C. Merkez Bankası Duyuru ve Açıklamalarına Aşağıda Verilen Linklerden Ulaşabilmektedir:

• T.C. Merkez Bankası İnternet Sayfasında Yayımlanan 8 Kasım 2023 Tarihli Duyuruya Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ

• Döviz Pozisyonunu Etkileyen İşlemlerin Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarafından İzlenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’e Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ. 

• Özet Döviz Pozisyon Raporu Verilmesine Yönelik Makalemiz İçin TIKLAYINIZ

• TC Merkez Bankası Mevzuat ve Raporlara Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ

• Konuya İlişkin Sıkça Sorulan Sorulara Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ

• Aylık Rapor Verilmesine İlişkin Kılavuza Ulaşmak İçin TIKLAYINIZ

• TC Merkez Bankası Sistemine Rapor Yüklemek İçin TIKLAYINIZ