10 Mayıs 2023 tarih 32186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Tahsilat Genel Tebliği (Seri: B Sıra No:18)” ile; tüm idari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanununun bazı maddelerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. 

1 Haziran 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek Tebliğ ile, daha önceden aynı konularda düzenleme yapılan; 432, 435, 436, 442, 443 ve Seri:B Sıra NO:14 numaralı Tahsilat Genel Tebliğleri yürürlükten kaldırılmaktadır. 

1- İdari Yaptırım Kararında Yer Alması Gereken Hususlar: 

- İdari yaptırım kararında; hakkında idari yaptırım kararı verilen kişinin kimlik bilgisi (T.C. kimlik numarası, yabancı kimlik numarası, vergi kimlik numarası dahil) ve adresi, idari yaptırım kararı verilmesini gerektiren kabahat fiili, bu fiilin işlendiğini ispata yarayacak deliller, karar tarihi ve kararı veren kamu görevlilerinin kimlik bilgisi, fiilin işlendiği yer ve zaman, idari para cezasının tutarı, ödeme süresi, ödeme yeri, idari yaptırım kararına karşı başvurulabilecek kanun yolu, mercii ve süresi, indirimli ödeme ve taksitlendirme talep etme hakkı, ödeme yapılmaması halinde uygulanacak müeyyideler yer alır.

- Tutanak tanzimi suretiyle verilen idari yaptırım kararlarında birinci fıkrada belirtilen bilgilere yer verilir

 

- İdari yaptırım kararı, 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre tebliğ edilir.

- İdari yaptırım kararları, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesine göre kurulan teknik altyapı üzerinden elektronik ortamda tebliğ edilebilir.

- Elektronik ortamda yapılan tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.

 

Bir alacağın kesinleşmesi, alacağın varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı olmaması ve ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmamasıdır. İdari para cezaları için kesinleşme; idari yaptırım kararına karşı kanun yoluna başvurulmaması, kanun yoluna başvurulduğu hallerde ise yargılama aşamalarının son bulmasıdır.

 

 İdari para cezaları aşağıdaki hallerde kesinleşir:

 

- İdari para cezasına karşı süresi içinde kanun yoluna başvurulmaması halinde, dava açma süresinin sonunda kesinleşir.

- Hususi kanunlarında kanun yolu düzenlenmeyen idari para cezaları, tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde sulh ceza hakimliğine başvurulmadığı takdirde, bu sürenin bitiminde kesinleşir.

 

 

1) Üçbin Türk Lirasına (bu tutar dahil) kadar idari para cezalarına ilişkin sulh ceza hakimliğinin karar tarihinde,

2) Üçbin Türk Lirasının (bu tutar hariç) üzerindeki idari para cezalarına ilişkin kararın taraflara tebliğini müteakip 5326 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sürenin bitiminde, sulh ceza hakimliği kararına itiraz edilmesi halinde itirazı incelemeye yetkili sulh ceza hakimliğince verilen karar tarihinde,

idari para cezası kesinleşir.

 

- Mahkemece yapılan kovuşturmada fiilin kabahat oluşturduğunun anlaşılması nedeniyle mahkemece verilen idari para cezasına karşı 5326 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen süre içinde itiraz yoluna başvurulmaması halinde bu sürenin sonunda; itiraz yoluna başvurulması durumunda ise yargılama aşamalarının son bulduğu tarihte idari para cezası kesinleşir.

- İdari para cezasına karşı başvurulabilecek kanun yolunun hususi kanununda düzenlenmiş olması halinde, bu düzenlemeler dikkate alınmak suretiyle idari para cezalarının kesinleşmesi tespit edilir.

 

Genel bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idari para cezalarının 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre takip edilebilmesi için bu cezaların kesinleşmesi gerekir. Ancak, 5326 sayılı Kanun hükümlerinden sonra yürürlüğe giren kanun hükümleri saklıdır.

 

Genel bütçeye gelir kaydedilmeyen idari para cezalarının takibinde kesinleşme şartı aranmaz.

 

- İdari para cezaları, hususi kanunlarında belirtilen sürelerde ödenir. Ödeme süresi düzenlenmemiş olan idari para cezaları, idari yaptırım kararının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.

- Genel bütçeye gelir kaydedilen idari para cezaları, ödeme süresi içinde cezayı veren birime veya vergi dairesine ödenir. Şu kadar ki; cezayı veren birimin 5018 sayılı Kanun kapsamında olması halinde bunlara hizmet veren muhasebe birimine, cezayı veren birimin genel bütçe kapsamında olması halinde ise bunlara hizmet veren muhasebe birimine, malmüdürlüğüne ve defterdarlık muhasebe müdürlüğüne de ödenir.

- Ticaret Bakanlığı tarafından gümrük mevzuatı kapsamında verilen idari para cezaları, Ticaret Bakanlığına hizmet veren muhasebe birimleri başta olmak üzere vergi dairesi dışındaki genel bütçeli idarelere hizmet veren muhasebe birimlerine ödenir.

- Genel bütçe dışında gelir kaydedilecek idari para cezaları, cezayı veren birime ödenir.

- Genel bütçeye gelir kaydedilmediği halde, hususi kanun gereğince cebri takibi vergi dairesince yapılan idari para cezaları, cezayı veren birime veya vergi dairesine ödenir.

- İdari para cezaları, tahsilat yetkileri bulunması halinde bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş. (PTT) aracılığıyla da ödenebilir.

- Yabancı plakalı araçlarla işlenen kabahatler nedeniyle tatbik edilen idari para cezaları, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 115 inci maddesinin sekizinci fıkrası ile 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkında Kanunun 30 uncu maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında yapılan düzenlemelere göre ödenir.

- 5326 sayılı Kanun hükümlerinden sonra yürürlüğe giren kanun hükümleri saklıdır.

- Genel bütçeye gelir kaydedilen idari para cezalarından süresinde ödenmeyen ve kesinleşenlerin, cezayı veren birim tarafından takibe yetkili vergi dairesine tebliğ tarihi bilgisiyle birlikte bildirilmesi üzerine bu cezalar 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilir.

 

- Ticaret Bakanlığınca gümrük mevzuatı kapsamında verilen idari para cezalarının süresinde ödenmemesi ve kesinleşmesi üzerine, bu cezalar Ticaret Bakanlığının ilgili tahsil daireleri tarafından 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilir.

- Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler tarafından verilen idari para cezaları, hususi kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı takdirde, kendileri tarafından 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilir.

- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen ve genel bütçeye gelir kaydedilmeyen idari para cezaları, hususi kanunlarında özel hüküm bulunmadığı takdirde, genel hükümlere göre takip ve tahsil edilir.

- Genel bütçe geliri olmadığı halde, hususi kanunda yer alan düzenleme nedeniyle cebri takibi vergi dairesince yapılan idari para cezalarının süresinde ödenmemesi halinde, cezayı veren birimin bildirimi üzerine, bu cezalar vergi dairesince kesinleşme şartı aranmadan 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilir.

- 5326 sayılı Kanun hükümlerinden sonra yürürlüğe giren kanun hükümleri saklıdır.

 

- Genel bütçeye gelir kaydedilmesi gereken ancak süresinde ödenmemiş ve kesinleşmiş olan idari para cezaları, cezayı veren birim tarafından;

a) Borçlunun gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine,

b) Borçlunun gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi bulunmaması halinde ikametgahının bulunduğu yerdeki süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi dairesine, birden fazla süreksiz vergi dairesi bulunması halinde cezanın takibi hususunda yetkili vergi dairesine,

c) 2918 sayılı Kanun ve 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu kapsamında verilen idari para cezaları ile 6001 sayılı Kanun kapsamında verilen idari para cezaları ve geçiş ücretleri borçlunun motorlu taşıtlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine, borçlunun motorlu taşıtlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesi bulunmaması halinde ikametgahının bulunduğu yerdeki süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi dairesine, birden fazla süreksiz vergi dairesi bulunması halinde cezanın takibi hususunda yetkili vergi dairesine,

ç) (a), (b) ve (c) bentlerine göre takibe yetkili vergi dairesinin tespit edilememesi durumunda idari para cezası cezayı veren birimin bulunduğu yerdeki süreksiz vergileri tahsil ile görevli vergi dairesine, birden fazla süreksiz vergi dairesi bulunması halinde cezanın takibi hususunda yetkili vergi dairesine,

takip için bildirilir.

 

- Genel bütçe geliri olduğu halde, takip edilebilmesi için kesinleşmiş olma şartı hususi kanunla yapılan düzenleme ile kaldırılan idari para cezalarının takibine, birinci fıkra kapsamında yapılacak bildirim üzerine yetkili vergi dairesince kesinleşme şartı aranılmaksızın başlanır.

- Genel bütçeye gelir kaydedilmediği halde, takibi hususi kanun gereğince vergi dairelerince yapılan idari para cezalarının takibine, birinci fıkra kapsamında yapılacak bildirim üzerine başlanır.

- Vergi dairesine takip edilmek için bildirilen idari para cezalarına ilişkin kararlarda yer alması gereken hususların eksik olması halinde, eksiklerin tamamlanması amacıyla bu kararlar cezayı veren birime iade edilir.

- Takip için vergi dairesine bildirilmiş olan idari para cezalarından takibi kesinleşme şartına bağlı olanların kesinleşmediğinin anlaşılması halinde, bu cezalar cezayı veren birime iade edilir.

- Takip için vergi dairesine bildirilmiş olan idari para cezalarının takibine, 6183 sayılı Kanunun 55 inci maddesine göre düzenlenecek ödeme emrinin tebliğiyle başlanır.

- Takip için vergi dairesine bildirilmiş olan idari para cezalarına ilişkin idari yaptırım kararının kesinleşme tarihi, zamanaşımı süresinin takibi için vergi dairesi kayıtlarında izlenir.

- Takip için bildirilen idari para cezasının tam olarak tahsil edilmesi üzerine, vergi dairesince durum bir ay içinde cezaya veren birime bildirilir.

 

- İdari para cezasının ödeme süresi içinde ödenmesi halinde, cezadan %25 oranında indirim yapılır. Ödeme süresi içinde idari para cezasının toplam %75’inin ödenmesi halinde indirim hakkından yararlanılır.

- İndirimli olarak yapılan ceza ödemeleri için düzenlenecek makbuzda idari para cezası tutarı, indirim tutarı ve tahsilat tutarı ayrı ayrı gösterilir.

- İdari para cezasının ödenmiş olması, idari yaptırım kararına karşı süresi içinde kanun yoluna başvurmaya engel teşkil etmez.

- Cezaya muhatap olanın ekonomik durumunun müsait olmaması halinde idari para cezasının ödeme süresi içinde cezayı veren birimden, 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında taksitlendirilmesi talep edilebilir.

- Taksitlendirme talebinin kabul edilmesi durumunda idari para cezası dört eşit taksitte ve birinci taksit idari para cezasının ödeme süresi içinde, geri kalan üç taksit ise idari para cezasının tebliğ tarihinden itibaren bir yıl içinde cezayı veren birim tarafından belirlenecek sürelerde ödenir.

 

- 2918, 4925 ve 6001 sayılı Kanun hükümlerine göre verilen idari para cezalarının 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında taksitlendirilmesi, ilgili vergi dairesine ödeme süresi içinde yapılacak başvuru ile talep edilir. Bu başvurular, vergi dairesince değerlendirilerek gerekli işlemler yapılır.

- 5326 sayılı Kanunun 17 nci maddesine göre yapılacak taksitlendirmelerde, teminat ve tecil faizi aranmaz. Ancak, ödeme süresinde ödenmeyen idari para cezalarının taksitlendirilmiş ya da davaya konu edilmiş olması hususi kanunlarında öngörülen ek mali yükümlülüklerin tatbikine engel değildir.

- Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde, idari para cezasının kalan kısmı muaccel hale gelerek takip edilir. Ancak, takibi kesinleşme şartına bağlı olan idari para cezalarının taksitlerinin süresinde ödenmemesi nedeniyle bu cezaların kalan kısmının takip edilebilmesi, cezanın kesinleşmiş olma şartına bağlıdır.

- 5326 sayılı Kanun kapsamında yapılan taksitlendirme talebinin reddedilmesi, bu idari para cezası için 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesi kapsamında tecil talebinde bulunmaya ve bu talebin kabulüne engel teşkil etmez.

 

İdari para cezaları için tahsil zamanaşımı süreleri, 5326 sayılı Kanunun 21 inci maddesinde yer alan hükümlere göre tespit edilir. Buna göre, idari para cezalarında tahsil zamanaşımı süreleri;

 
a) 10.000 TL’den az olanlar için 3,

b) 10.000 TL - 19.999 TL arasında olanlar için 4,

c) 20.000 TL - 49.999 TL arasında olanlar için 5,

ç) 50.000 TL ve üzeri olanlar için 7,

 

yıldır.

- Zamanaşımı süresi, idari para cezasının kesinleştiği takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlar.

- Kanun hükmü gereği olarak idari yaptırımın yerine getirilmesine başlanamaması veya yerine getirilememesi halinde zamanaşımı işlemez.

- 6183 sayılı Kanuna göre takip edilen idari para cezaları için 6183 sayılı Kanunun 103 ve 104 üncü maddelerinde yer alan haller, tahsil zamanaşımını kesen ve durduran haller olarak dikkate alınır. Zamanaşımının kesilmesinden sonra yeniden işleyecek olan süreler, birinci fıkraya göre belirlenmiş olan sürelerdir. 

 

- Zamanaşımı süresinin zamanaşımını kesen ve durduran haller de dikkate alınmak kaydıyla dolması durumunda, idari para cezaları takip edilmez ve bu cezaların tahsilinden vazgeçilir. Ancak, bu sürelerden sonra rızaen yapılan ödemeler kabul olunur.

 

- Cezaların şahsiliği ilkesi uyarınca, idari para cezasına muhatap olan gerçek kişinin ölümü halinde bu cezalar mirasçılarından takip edilmez ve cezaların tahsilinden vazgeçilir.

- Gerçek kişi hakkında ölüm tarihinden önce veya sonra verilen ve takibi vergi dairesince yapılacak idari para cezalarının ölüm tarihinden sonra takip için vergi dairesine bildirilmesi halinde, bu cezalar vergi dairelerince cezayı veren birime iade edilir. Ölüm tarihinden önce takip için bildirilmiş olan idari para cezaları ise vergi dairesince mirasçılarından takip edilmez ve cezaların tahsilinden vazgeçilir.

- Tüzel kişi hakkında verilen idari para cezasının tüzel kişiliğin mal varlığından tahsil edilememesi durumunda, bu borcun ödenmesinden sorumlu olan gerçek kişi hakkında yapılan takip sürecinde bu kişinin ölmesi halinde, bu borç gerçek kişinin mirası reddetmemiş mirasçıları nezdinde takibe devam olunur.

- Adli para cezaları hakkında da bu madde hükümleri uygulanır.

 

- Genel bütçeye gelir kaydedilen idari para cezalarının genel bütçe kapsamındaki birimler tarafından tahsil edilmesinden sonra iadesinin gerekmesi durumunda, iade işlemleri tahsilatı yapan birimler tarafından yerine getirilir. Ancak, bu Tebliğin 17 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen idareler tarafından tahsil edilen ve genel bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idari para cezalarının;

a) Hazine hesaplarına aktarılmadan önce iadesinin gerekmesi halinde, iade işlemleri tahsilatı yapan birim tarafından,

b) Hazine hesaplarına aktarılmasından sonra iadesinin gerekmesi halinde, idari para cezasının aktarıldığı vergi dairesi tarafından,

yerine getirilir.

- Genel bütçeye gelir kaydedilmeyen idari para cezalarının iade edilmesi gerektiği hallerde, iade işlemleri ilgili idarelerce yapılır. 

 

-  Genel bütçe geliri olmadığı halde, hususi kanun gereğince vergi dairesince tahsil edilen idari para cezalarının iade işlemleri;

a) İdari para cezasının vergi dairesince ilgili idareye aktarılmadan önce yapılmasının gerekmesi halinde tahsilatı yapan vergi dairesi tarafından,

b) İdari para cezasının vergi dairesince ilgili idareye aktarılmasından sonra yapılmasının gerekmesi halinde idari para cezasının aktarıldığı idare tarafından,

 

yerine getirilir.