Tarih : 10.03.2023
Sayı : BBDAS/2023-42
Konu : 2022 Yılı Bazı Şartlarla Birlikte Matrah Artırımı Kapsamına Alındı
Borçların yapılandırılmasına ilişkin 2/4901 esas numaralı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” eklenilen Geçici 1’inci maddesi ile birlikte, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda yapılan 9 Mart 2023 tarihli oturum ile kabul edildi. En kısa sürede Cumhurbaşkanı tarafından onaylanarak, resmi gazetede yayımlanması bekleniliyor.
Bir önceki oturumda matrah artırımına ilişkin Kanun Teklifi’nin 5’inci maddesinin görüşülmesi sırasında 2022 yılının da kapsama alınması yönünde bir teklif verilmediğinden, bu yönde bir gelişme olmamış ve matrah artırımını düzenleyen 5’inci maddeye 2022 yılı dahil edilmeden kabul edilmişti.
Sürpriz bir şekilde 2022 yılının kapsama dahil edilmesi yönünde verilen teklif ile ihdas edilen Geçici 1’inci madde ile; belirli şartlar dahilinde 2022 yılı da matrah artırımı kapsamına alınması sağlanmıştır.
Geçici maddede hüküm bulunmayan hallerde Kanun’un 5. Maddesi hükümleri uygulanacak olup, usul ve esaslar çıkarılacak Tebliğ ile düzenlenecektir. (Geçici Madde:1/3,4)
1- 2022 Yılı Gelir/Kurumlar Vergisi Matrah Artırımının Şartları:
- Bu madde hükmüne göre 2022 takvim yılına yönelik gelir/kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması gerekmektedir.
- Verilen beyannamelerde beyan edilen 2022 yılı gelir/kurum matrahların; 2021 takvim yılında beyan edilen gelir/kurum matrahın %122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen gelir/kurum matrahının %40 oranında artırılması suretiyle bulunacak tutarın yüksek olanından az olmaması gerekmektedir.
- 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükellefler tarafından 1/1/2023 tarihinden sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi vermeleri durumunda, bu bent hükmüne istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacaktır.
- 2022 takvim yılına ilişkin olarak; üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın %100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın %300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar bu bent kapsamında yapılacak kıyaslamada dikkate alınacaktır.
- 2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş (ilgili yıllarda faaliyette bulunmuş veya gelir elde etmiş olup da bu faaliyetlerini ve gelirlerini vergi dairesinin bilgisi dışında bırakanlar dâhil) olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için bu şart aranılmayacak. (Geçici Madde:1/1-c)
2- 2022 Yılı Gelir/Kurum Matrah Artırım Tutarının Tespiti ve Asgari Tutarlar:
Beyan edilecek 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahının % 25’i oranından az olmamak üzere matrah artırımı yapılması gerekecektir.
2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımına esas tutarların belirlenmesinde, belirlenen yıllık asgari tutarlardan az olmamak üzere bu bent hükmüne göre belirlenen tutarların %25'i dikkate alınacaktır. Asgari tutar üzerinden %20 oranında aşağıdaki şekilde vergi hesaplanacaktır.
|
2022 YILI GELİR/KURUMLAR VERGİSİ ASGARİ MATRAH ARTIRIMI TUTARLARI
|
|
MÜKELLEF GRUPLARI
|
ASGARİ MATRAH TUTARI (TL)
|
VERGİ (%20)*(TL)
|
|
İşletme Hesabı Esası
|
105.000
|
21.000
|
|
Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar
|
200.000
|
40.000
|
|
Serbest Meslek Kazançlarında
|
200.000
|
40.000
|
|
Kurumlar Vergisi Mükellefleri
|
500.000
|
100.000
|
* Geçici 1’inci maddenin üçüncü fıkrasında “Bu madde hüküm bulunmayan hallerde 5’inci maddesi hükümleri uygulanır” denildiğinden, 2022 yılı için artırılacak matrahlara uygulanacak vergi oranı maddede belirlenmediğinden, 5’inci maddede belirlenen %20 vergi oranı uygulanarak ödenecek vergi hesaplanmıştır. (Geçici Madde:1/1-a,b,c)
3- 2022 Yılı Gelir/Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı Hesaplamasına Örnek:
2021 yılı kurumlar vergisi matrahının 1.800.000 TL ve 2022 yılı üçüncü dönem geçici vergi matrahının da 2.000.000 TL olduğunu varsaydığımız kurum, matrah artırımından yararlanmayı planlamaktadır. Buna göre;
* 2021 Yılı Matrahı 1.800.000 TL % 122,93 Oranında Artırılmış Tutarı 4.012.740 TL
* 2022 /3 . Geçici Vergi Matrahı 2.000.000 TL %40 Artırılmış TutArı 2.800.000 TL
* Bu tutarlardan (2021 yılı artırılmış matrah ile 2022/3. Artırılmış Geçici Vergi Matrahlarından) yüksek olanı 4.012.740 TL olup, bu tutar asgari artırım tutarı olan 500.000 TL’den de yüksek olduğundan artırımdan yararlanabilmesi için mükellefin 2022 yılı için vereceği Kurumlar Vergisi Beyannamesinde matrahının en az 4.012.740 TL olması beklenilmekte ve gerekmektedir. Aksi halde Kurumlar Vergisi yönünden 2022 yılı için matrah artırımından yararlanamayacaktır.
Matrah Artırımından Yararlanılabilmesi İçin 2022 Yılı Defter Ve Kayıtlara Göre Tespit Edilerek Beyan Edilmesi Gereken Kazanç İle Değerlemeler Sonrasında Tespit Edilecek Beyanı Zorunlu Matrah Arasındaki Fark İçin (2021 Yılı Yeniden Değerleme ve 2022/3 Geçici Vergi Matrahının Artırılması Sonucu Bulunacak Tutardan Fazla Olanının) Ayrıca Fazladan %23 Kurumlar Vergisi Ödenmesi Gerekebilecek:
* Örneğimizdeki mükellefin 2022 yılı 3. Geçici vergi döneminde 2.000.000 TL olan matrahına ilave olarak yılın Ekim, Kasım ve Aralık aylarındaki gelirleri ile birlikte, Kurumlar Vergisi Matrahının yaklaşık 3.000.000 TL civarında gerçekleşebileceğini varsaydığımızda 3.000.000*%23= 690.000 TL vergi ödemesi gerekirken; matrah artırımından yararlanabilmesi için mükellefin 2022 yılı Kurumlar Vergisi matrahını en az 4.012.740 TL olarak beyan etmesi zorunlu olacağından, matrah artırımından yararlanabilmesi için 4.012.740*%23= 922.930 TL vergi ödemesi gerekecektir. Bu durumda matrah artırımında bulunmak isteyen şirket, 4.012.740-3.000.000 x%23= 232.930 TL fazladan kurumlar vergisi ödemesi gerekecektir.
2022 Yılı Kurum Matrah Artırımı Nedeniyle Ayrıca Ödenecek Vergi:
* Bu durumda kurumun 4.012.740 TL matrah üzerinden en az (4.012.740 * %25)= 1.003.185 TL matrah artırımı yaparak, artırılacak bu tutar üzerinden de 1.003.185*%20= 200.637 TL vergi ödenmesi gerekecektir. (Geçici Madde:1/1-c)
* Bu durumda mükellefin 2022 yılı için;
- Matrah artırımında bulunmak istememesi halinde; 3.000.000 TL matrah üzerinden 690.000 TL kurumlar vergisi ödeyerek yılı kapatırken,
- Matrah artırımında bulunmak istemesi halinde; 4.012.740 TL artırılmış matrah üzerinden 922.930 TL kurumlar vergisine ilave olarak ayrıca matrah artırımından dolayı da 200.637 TL vergi ile birlikte toplam 1.123.567 TL vergi ödemesi gerekecektir.
- Matrah artırımının ilave maliyeti; 1.123.567- 690.300 = 433.267 TL civarında olmaktadır.
4- 2022 Yılı Gelir/Kurum Matrah Artırımında Bulunan Mükellefler 2022 Yılı Zararlarını Sonraki Yıllarda Mahsup Edemeyecekler:
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından mahsup edilmeyecek. 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmeyecek. (Geçici Madde:1/1-ç)
5- 2022 Yılı Matrah Artırımının Getirilecek Ek Vergiye Etkisi Olacak mı?
2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, bu Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrası uyarınca alınacak ek vergi için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmez. (Geçici Madde: 1/2)
6- 2022 Yılı Katma Değer Vergisi Matrah Artımı:
Mükellefler, Kanunun 5 inci maddesinde belirtilen şartlar dâhilinde 2022 yılı her bir vergilendirme dönemine ilişkin olarak verdikleri katma değer vergisi beyannamelerindeki (ihtirazi kayıtla verilenler dâhil) hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2022 yılı için %2 oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak artırmaları halinde madde madde hükümlerinden yararlanır. (Geçici Madde:1/1-e)
7- Stopaj Matrah Artırımı:
Mükelleflerin stopaj artırımından yararlanabilmeleri için 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi stopaj tutarlarını aşağıdaki oranlarda artırmaları gerekiyor:
|
STOPAJIN TÜRÜ
|
ARTIRIM ORANI (%)
|
|
GVK Mad 94/1-1 (Ücretler)
|
2
|
|
GVK Mad 94/1-2 (SMK)
|
2
|
|
GVK Mad 94/1-3, KVK 15/a ila 30/1-a (Yıllara Sari İnşaat İşleri)
|
1
|
|
GVK Mad 94/1-5 (Kira Gelirleri)
|
2
|
|
GVK Mad 94/6, KVK 15/1-b ila 30/3 (Kar Payları)
|
2
|
|
GVK Mad 94/1-11 (Zirai Ürün ve Hizmetler)
|
25
|
|
GVK Mad 94/1-13 (Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Mal ve Hizmet Ödemeleri)
|
25
|
* (Geçici Madde:1/1-d)
Saygılarımızla.
BOĞAZİÇİ BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.
(!) Sirkülerimizde yer verilen açıklamalar sadece bilgilendirme amaçlı olup, vergiyi doğuran olay ve diğer yükümlülüklerin özelliğine göre farklılıklar oluşabileceğinden tereddüt edilen hususlarda konusunda uzman bir danışmandan veya yetkili kurumlardan görüş alınması gerekmekte olup, sadece sirkülerimiz esas alınarak yapılacak işlemler sonucunda doğabilecek zararlardan yazar veya müşavirliğimiz sorumlu tutulamaz.
7085 kişi tarafından görüntülenmiştir.
