15 Temmuz 2023 tarih 32249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7456 sayılı 6/2/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı KHK’de Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile aşağıda belirtilen vergi düzenlemeleri yapılmıştır:

 

* 2023 Yılında ödenmek üzere, bir defaya mahsus Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi getirilmiştir,

 

* Taşınmaz satış kazançlarında uygulanan kurumlar vergisi ve KDV istisnaları yeni alınacak taşınmazlar bakımından kaldırılmaktadır,

 

*  Taşınmazların kısmi bölünmeye konu edilmesi uygulamasına son verilmiştir,

 

*  Kurumlar vergisi oranları kalıcı olarak 5 puan artırıldı,

 

* İhracattan elde edilen kazançlara uygulanan 1 puanlık kurumlar vergisi oran indirimi uygulamasında indirim oranı 5 puana çıkarıldı,

 

* Özel tüketim vergisi (ÖTV) ve geri kazanım katılım payı (GEKAP) tutarlarının belirlenmesinde Cumhurbaşkanı’nın yetkisi artırıldı,

 

* Diğer Yatırım Fon ve Ortaklıklarından elde edilen gelirlerde kurumlar vergisi istisnası kaldırıldı.

 

               
Yapılan vergi düzenlemelerine ilişkin açıklamalara, başlıklar halinde aşağıda yer verilmiştir.

• 1- 2023 Yılı İçin Tahakkuk Ettirilen Ve Yeni Tescil Edilecek Olan Taşıtlar İçin Ödenmesi Gereken Motorlu Taşıtlar Vergisi Tutarı Kadar Daha “Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi” Alınacak:

 

Kanun’un yayımı tarihinde mevcut taşıtlar yanında, 15.07.2023 tarihinden 31.12.2023 tarihine kadar ilgili sicillere ilk defa kayıt ve tescil edilecek yeni taşıtlar da, bir defaya mahsus olmak üzere, 2023 yılı için tahakkuk ettirilen motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar ek motorlu taşıtlar vergisine tabi tutulacaktır.

 

Düzenlemeye göre, 15.07.2023 tarihinde ilgili sicillere kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlara ilişkin ek motorlu taşıtlar vergisi, birinci taksiti Ağustos ayı sonuna kadar, ikinci taksiti Kasım ayı sonuna kadar olmak üzere iki eşit taksitte ödenecektir.

 

15.07.2023 tarihi sonrasında ilk defa kayıt ve tescil edilecek taşıtlara ilişkin vergi ise bu taşıtların motorlu taşıtlar vergisi ile birlikte peşin olarak tahsil edilecektir.

 

Mücbir sebep hali ilan edilen yerlerde; deprem tarihi itibariyle tescilli olan taşıtlarla, deprem nedeniyle ağır hasar gören kullanılamayacak durumdaki taşıtlar ile deprem nedeniyle yıkılan veya ağır yada orta hasarlı hale gelen bina malikleri ile depremde eşi veya birinci derece kan hısımlarından birini kaybeden araç sahipleri ek vergiden istisna edilmiştir.

 

• 2- Kurumların Aktifine Kayıtlı Olan Ve En Az 2 Yıl Aktifte Kalan Taşınmaz Satışlarına Uygulanan KDV İstisnası Kademeli Olarak Kaldırılıyor:

 

Kurumların, 15.07.2023 tarihinden itibaren iktisap ettikleri taşınmazların satışında uygulanan katma değer vergisi istisnası kaldırılmıştır.

 

Yapılan düzenleme ile; değişikliğin yürürlüğe gireceği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşınmazların satışlarında uygulanan KDV istisnası uygulamasına eskiden olduğu gibi aynen devam edilmesine imkan sağlanırken, kanunun yürürlüğe girdiği 15.07.2023 tarihinden itibaren aktife girecek taşınmazlarda bu istisna tamamen kaldırıldı.

 

Düzenleme sadece taşınmaz satışına yönelik yapıldığından, iştirak hisse satışlarındaki KDV istisna uygulaması aynen devam edecek.

 

• 3- Kurumların Aktifine Kayıtla Olan Ve En Az 2 Yıl Aktifte Kalan Taşınmaz Satışlarına Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisna Oranı Düşürülürken, Yeni Alınacak Taşınmazlar Bakımından Tamamen Kaldırılıyor:

 

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa eklenilen Geçici 16’ıncı madde ile; değişikliğin yürürlüğe girdiği 15.07.2023 tarihinden önce kurumların aktifinde yer alan taşınmaz satış kazançlarına uygulanan istisna oranının %50 yerine %25 olarak uygulanmasına imkan sağlanırken, kanunun yürürlüğe girdiği 15.07.2023 tarihinden itibaren aktife girecek taşınmazlarda istisna uygulaması tamamen kaldırılıyor. 

 

Kanun’la ayrıca, geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla, kurumlar tarafından finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına veya kira sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine devredilen taşınmazların kiracı ya da kaynak kuruluş tarafından üçüncü kişilere satışında, aktifte bulundurma sürelerinin hesabında, bu taşınmazların finansal kiralama şirketi, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları ile varlık kiralama şirketinin aktifinde bulunduğu sürelerin de dikkate alınması uygulamasına son verilmiştir.

 

• 4- Kurumların Aktiflerinde Yer Alan Taşınmazların “Kısmi Bölünme” Yoluyla Devri Uygulamasına Son Veriliyor:

 

5520 sayılı KV Kanunu’nun 19’uncu maddesinde yer alan “Kısmi Bölünme” düzenlemesinde, “taşınmazların” da kısmi bölünmeye konu edilebileceği hükmü yer almaktaydı.

 

Yapılan ve 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek yeni  düzenleme ile, madde metninden “taşınmaz” ibaresi çıkarılmak suretiyle, taşınmazlar kısmi bölünme kapsamı dışına çıkarılmış oldu.

 

Düzenlemenin yürürlük tarihi 1 Ocak 2024 olarak belirlendiğinden, taşınmazların 1 Ocak 2024 tarihine kadar değişiklik öncesi KVK hükümlerine göre kısmi bölünmeye konu edilmeleri mümkündür.

• 5- Kurumlar Vergisi Oranı Kalıcı Olarak Artırıldı:

KVK’nun kurumlar vergisi oranını düzenleyen 32 nci maddede yapılan değişikliklerle;

 

Kurumlar vergisinde uygulanan genel oran % 20’den %25’e, banka ve finans kurumları için % 25 olan oran ise % 30’a çıkarılmaktadır.

 

Kurumlar vergisi oranlarına ilişkin bu değişiklikler, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

 

• 6- İhracatçı Kurumların Kazançlarına Uygulanmakta Olan 1 Puanlık Kurumlar Vergisi Oranı İndirimi 5 Puana Yükseltildi:

 

İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanmakta olan 1 puanlık kurumlar vergisi oranı indirimi, 5 puana çıkarıldı.

 

Değişiklik, 1/10/2023 tarihinden itibaren verilmesi gereken beyannamelerden başlamak üzere; kurumların 2023 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2023 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

 

Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların ihracata konu edilerek 5 puanlık indirimden faydalandıkları “üretime konu kazançları” için ayrıca aynı Maddenin 8’inci fıkrasında yer alan ve üretim faaliyetinden elde edilen kazançlara uygulanabilecek 1 puanlık indirimden faydalanmaları mümkün olamayacaktır.

• 7- Cumhurbaşkanı’nın Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Tutarlarını Belirleme Yetkisi Artırıldı:

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ek 11 inci maddesine istinaden tahsil edilen geri kazanım katılım payı (GEKAP) yıllar itibariyle yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanıyor. Cumhurbaşkanının halen yeniden değerleme oranında artan tutarları yarısına kadar artırma yetkisi bulunuyor. Torba yasa teklifi ile Cumhurbaşkanına yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle artan tutarları iki katına kadar artırma yetkisi verildi.

 

Böylelikle, Çevre Kanunu’na ekli (1) sayılı listede yer alan tutarların artırılması konusunda Cumhurbaşkanının sahip olduğu yetki sınırları artırılmıştır.

 

• 8- Cumhurbaşkanı’nın ÖTV’de Artırım Yapma Yetkisi Genişletilmiştir:

 

4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) ve (III) sayılı listelerde yer alan malların, oluşabilecek fiyat dalgalanmalarına uygun şekilde vergilenmesi ve günün sosyal, ekonomik ve mali ihtiyaçlarına göre hızlı ve esnek karar alınabilmesi için Cumhurbaşkanına tanınan yetki artırılmıştır.

 

Ayrıca Kanuna ekli (I) sayılı listedeki mallar için maktu vergi tutarlarının enflasyondan etkilenmemesi amacıyla bu tutarların her yıl Ocak ve Temmuz aylarında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından ilan edilen yurt içi üretici fiyat endeksindeki son 6 ayda meydana gelen değişim oranında artırılması yönünde yetki verildi.

 

Düzenleme, 15.07.2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 

• 9- Girişim Sermayesi Yatırım Fonu Dışındaki Diğer Yatırım Fonlarından Elde Edilen Gelirlere Yönelik Kurumlar Vergisi İstisnaları Kaldırıldı:

 

Girişim sermayesi yatırım fonları katılma payları ile girişim sermayesi yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen gelirler için uygulanan istisna hariç olmak üzere, diğer yatırım fonlarından elde edilen gelirler için uygulanan kurumlar vergisi istisnasına son verilmiştir.

 

Yapılan düzenleme ile, KVK’nun istisnalara ilişkin 5. Maddesinin ilk fıkrasının (a) bendinin (4) ve (5) numaralı alt bentleri yürürlükten kaldırılarak, kurumların “tam mükellefiyete tabi diğer yatırım fonu katılma paylarından elde ettikleri kâr payları ile katılma paylarının fona iadesinden doğan gelirler ile bu neviden istisna kazançlarına kaynak oluşturan yatırım fonlarının katılma paylarının VUK’nun 279. maddesi kapsamında değerlenmesinden kaynaklanan” değer artış kazançlarına yönelik kurumlar vergisi istisnası sona erdirilmiştir.

 

Aynı düzenlemede, diğer (girişim sermayesi yatırım fonu katılma payları ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilenler haricindeki) yatırım fonu katılma payları ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kâr paylarının kurumlar vergisi istisnasından yararlandırılmayacağı belirlenmiştir.

 

Yapılan değişiklik, 15.07.2023 tarihinden itibaren iktisap edilen yatırım fonu katılma payları için uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.

 

• 10- Deprem Afetzedelerine Bağışlanacak Konutların İnşası Dolayısıyla Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarına Yapılan Teslim ve Hizmetler 31.12.2024 Tarihine Kadar KDV’nden Müstesna Tutulmuştur:

 

Katma Değer Vergisi Kanunu’na eklenen Geçici 44. madde hükmüyle, 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile imzalanan protokol kapsamında afetzedelere bağışlanacak konutların inşası dolayısıyla kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetler, 31.12.2024 tarihine kadar katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

 

Aynı düzenlemede bu kapsamda yapılan teslim ve hizmetler nedeniyle yüklenilen vergilerin, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilebilmesi, indirim yoluyla telafi edilemeyen katma değer vergilerin ise istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilmesi ön görülmüştür.

 

Cumhurbaşkanı, düzenlemede öngörülen 31 Aralık 2024 tarihini bir yıla kadar uzatmaya ve Hazine ve Maliye Bakanlığı istisna kapsamına girecek teslim ve hizmetleri tanımlamaya ve istisna ve iadeye ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.

 

• 11- Diğer Bazı Düzenlemeler:

* 7269 sayılı Kanun’a eklenen bir geçici maddeyle, 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremlerin yol açtığı hasarların giderilmesi amacıyla, uluslararası kuruluşlardan sağlanacak dış kredi ve hibelerle finanse edilecek projelerin uygulanmasına ilişkin iş ve işlemler her türlü vergi, resim, katılma payı, ücret ve harçtan müstesna tutulmuş, ulusal ve uluslararası projeler kapsamında Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca ithal edilen veya ettirilen malzemelerin gümrük vergisi ve bu vergi ile birlikte alınan her türlü vergi, resim, harç, fon ve diğer mali mükellefiyetlerden müstesna tutulması sağlanmıştır.

 

* Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na eklenen geçici 17. madde hükmüyle, 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde belirlenecek sanayi alanlarında yapılacak; plan, parselasyon, yapı ruhsatı, taşınmaz mülkiyeti veya imar haklarının aktarılması, takas ve trampa işlemleri ve bu işlemler nedeniyle düzenlenen kâğıtlar damga vergisi, resim, harç ve harcamalara katılma paylarından istisna edilmiştir.

 

* 7452 sayılı Kanun’a eklenen ek 1. madde hükmüyle, 06.02.2023 tarihinde meydana gelen depremlerden etkilenen yerlerde hasarlı olarak tespit edilen yapıların yerinde yeniden yapımına yönelik iş ve işlemleri belirleyen düzenleme yapılmış, bu kapsamda yapılacak olan iş, işlem ve uygulamalar; 7269 sayılı Kanun’un 42. maddesi kapsamında muaf olunan vergi, resim ve harçlara ilave olarak, yeni yapıların inşa sürecinde belediyelerce alınan her türlü ücret ve harçlardan, veraset ve intikal vergisinden, kurum ve kuruluşlarca döner sermaye ücreti adı altında alınan bütün ücretlerden, bu Kanun kapsamında yapılan yapıların maliklerine bu amaçlarla kullandırılan krediler dolayısıyla lehe alınacak paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden muaf tutulmuştur.