Tarih : 12.07.2021
Sayı : BBDAS/2021-128
Konu : 2021 Yılı İkinci Altı Aylık Dönemde Gelir Vergisinden İstisna Edilecek Harcırah Tutarları
Devlet memurlarına verilen yurt içi gündelik tutarları Bütçe Kanunu’yla, yurt dışı harcırah tutarları ise Cumhurbaşkanı Kararıyla belirlenmektedir. Bu tutarlar aynı zamanda özel sektörde çalışanlar için de vergiden müstesna gündelik tutarını belirlemektedir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 07.07.2021 tarih ve 27998389-010.06.02-421208 sayılı Genelgesi (Sıra No:7) ile 01.07.2021-31.12.2021 arasında geçerli olacak memur maaş katsayıları belirlenmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 24’ ncü maddesinin (2) numaralı bendine göre; çalışanlara verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikler kadar olan veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmı gelir vergisinden istisnadır.
Yine aynı kanunun; 40/4, 57/8-c ve 68/3. maddelerine göre ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerde işle ilgili yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile orantılı seyahat ve ikamet giderleri, bu kazançlardan indirilebilmektedir.
- II- Açıklama ve Hesaplamalar
Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesinde, 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (Harcırah Kanunu'na tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündeliklerin aynı aylık seviyesindeki devlet memurlarına verilen gündelikleri veya devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşmayan kısmının gelir vergisinden istisna olduğu, aşan kısmın ise vergiye tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 138 seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde de Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından hizmet erbabına fiili yemek ve yatmak giderleri dışında gündelik de ödendiği takdirde bu gündeliklerin tamamının ücret olarak vergiye tabi tutulması gerektiği açıklanmıştır.
Harcırah Kanununun 33’üncü maddesinde yurtiçinde verilecek gündeliklerin miktarının her yıl bütçe kanunları ile tespit olunacağı, 34’üncü maddesinde de yurtdışı gündeliklerinin miktarı, gidilecek ülkeye, memur ve hizmetlilerin aylık veya ücret tutarları ile görevin mahiyetine göre, mali yıl itibariyle ve Maliye Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Aylık ücret tutarlarına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı hallerde bu ödemelerden sadece damga vergisi kesintisi yapılacaktır. İstisna tutarı aşan gündelik ödendiği durumda aşan kısım, ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen vergi oranı ve damga vergisi (binde 7,59) dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi kesintisine tabi tutulacaktır. (G.V.K.’nun 24/2)
Yurt dışı gündeliklerin TL cinsinden tahakkuku (avans verilmemiş ise), yabancı paranın T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kuru esas alınarak yapılmalıdır.
Harcırah için avans verilirse, avansın Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avansın mahsup işlemlerinde ise döviz satım belgesinde gösterilen tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nca ilan edilen efektif satış kuru esas alınır.
Türkiye’den her çıkışlarında, seyahat ve ikamet süresinin ilk 10 günü için ödenecek gündelikler, ekli cetveldeki miktarların %50 attırılması suretiyle hesaplanır.
Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülke için ilgili olduğu gündelik tutarı kalış süresiyle orantılı olarak dikkate alınmalıdır.
Bunlardan, aynı süre ile sınırlı olmak kaydıyla yurtdışında yatacak yer (otel) temini için ödedikleri ücretleri fatura ile belgelendirenlere faturada gösterilen günlük yatak ücretinin yukarıdaki şekilde artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerinin % 40’ını aşması halinde aşan kısmın % 70’i ayrıca ödenir. Ancak, yatacak yer temini için ödenecek günlük ilave miktar, artırımlı olarak hesaplanan gündeliklerin %100’ünden fazla olamaz.
İş amacıyla yurt içine veya yurt dışına gönderilenlerin seyahat masrafları “gerçek (direkt) gider” veya “harcırah” yöntemlerinden yalnızca birisi ile karşılanabilir. Harcırah yöntemini seçen bir firma ayrıca fiili yemek ve yatma giderlerini de öderse, bu durumda fiili giderlerin tamamı ücret kabul edilecek ve vergilendirilecektir.
Harcırah, sadece yeme ve yatma giderleri karşılığı verilir ve ayrıca bu kapsamdaki harcamalar için belgelenme şartı aranmaz. Harcırah yönteminde gerçek yol giderleri, yol giderlerine ait belgelerin temini şartı ile ayrıca ödenir. Gerçek gider yönteminde ise belgeye bağlanan ve ticari kazançla ve seyahatin süresi ve içeriği ile uygun harcamaların tamamı karşılanır.
Seyahatlerde iki yöntem birlikte uygulanamaz. Ancak farklı seyahatlerde farklı yöntemler uygulanabilir.
Her iki yöntemde de seyahate çıkan kişiye avans verilebilir.
Harcırah yönteminde iş seyahati dönüşü çalışanın bir harcırah formu düzenleyerek ulaşım belgelerini bu bordroya eklemesi ve harcırah hesaplamasının ayrıntılı bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca bordroda seyahatin nerelere yapıldığı kaç gün sürdüğü seyahat maksadı vb bilgiler açıklanmalıdır. Bordronun yetkili tarafından onaylanması yerinde olacaktır.
- III- Gündeliklerin Vergilendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Gelir vergisinden istisna edilen gündelik uygulamasında aşağıdaki hususların göz önünde bulundurulması gerekmektedir:
- 30.06.1989 tarih ve 20211 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan devlet memurları ve diğer kamu görevlilerine memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı ile ek tazminat ödenmesi ile ilgili 375 sayılı K.H.K’nin 20.05.1994 tarih ve 21939 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 527 sayılı K.H.K’nin 28’inci maddesi ile değişik 1’inci maddesinde; devlet memurlarına her bir hizmet yılı için 20 gösterge rakamı karşılığı kıdem aylığı ödeneceği; ancak 25 ve daha fazla hizmet yılını dolduranlar için gösterge rakamının 500 olarak uygulanacağı ve hizmet yılları itibariyle ödenecek kıdem aylığı miktarının devlet memurların göstergelerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 154 üncü maddesine göre tespit olunan katsayılar uygulanmak suretiyle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
Kıdem aylığı (personelin hizmet yılı sayısı x 20 x aylık katsayısı) şeklinde hesaplanmakta olup, özel sektör çalışanının gelir vergisinden istisna harcırah tutarının belirlenmesi sırasında kişinin kıdemine göre hesaplanacak söz konusu tutarın yurtiçi, yurtdışı ve KKTC için aşağıdaki tablolarda yer alan brüt aylıklara ilave edilmesi suretiyle o personelin brüt aylık seviyesinin belirlenmesi ve buna göre gelir vergisinden istisna harcırah tutarının tespit edilmesi gerekmektedir.
Kıdem aylığı, fiili hizmet süresi daha fazla olsa bile, en fazla 25 yıl için hesaplanacaktır. Örneğin 30 yıllık bir çalışanın gelir vergisinden istisna harcırah tutarının tespitinde yurtiçi, yurtdışı ve KKTC için yukarıda belirlenen brüt aylık seviyelerine 25 x 20 x 0.179797= 89.90 TL ilave edilecektir.
- Aylık ücret tutarlarına göre belirlenen gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı durumlarda bu ödemelerden sadece damga vergisi kesintisi yapılması gerekmekte olup, istisna tutarı aşan gündelik ödendiği durumda ise aşan tutar, ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen vergi oranı ve damga vergisi dikkate alınarak brütleştirilmek suretiyle gelir vergisi kesintisine tabi tutulmalıdır.
- Yurt dışı gündeliklerin TL cinsinden tahakkuku yapılırken, yabancı paranın T.C. Merkez Bankasınca ilan edilen döviz satış kurunun esas alınması gerekmektedir.
- Devlet memurlarına yurt dışı seyahatin ilk 10 günü için verilen gündelik tutarı %50 zamlı olarak ödendiğinden, istisna harcırahın hesaplanması sırasında bu durumun da dikkate alınması gerekmektedir.
- Birden fazla ülkeyi kapsayan seyahatlerde, her ülke için ilgili olduğu gündelik tutarı kalış süresiyle orantılı olarak hesaplanması gerekmektedir
- Devlet memurlarında da olduğu gibi yurt dışında yatacak yer için ödenen ve belgelendirilen giderlerin, vergiden istisna edilen gündelik tutarlarının %40’ını aşması halinde, aşan kısmın %70’i ayrıca vergiden istisna edilerek ödenebilmektedir.
- Gündelik verilen personelin yurt içi ve yurt dışı seyahati ile ilgili yemek ve konaklama giderleri ayrıca belge karşılığında kendisine ödenmesi ve bu belgeler gider veya maliyet olarak dikkate alınması halinde ise ödenen gündelik tutarının tamamının brütleştirilerek ücret olarak vergi matrahına dahil edilerek vergi hesaplanması gerekmektedir.
Harcırahın 1/3’ü yatma, 2/3’ü de yemek giderlerine karşılık ödenmektedir
Harcırah Formuna Örnek Şablon
|
1
|
Seyahate Çıkan
|
|
|
2
|
Görevi
|
|
|
3
|
Brüt Ücret
|
|
|
4
|
Çıkış Ve Dönüş Tarihi
|
|
|
5
|
Süre (Gün)
|
|
|
6
|
Ülke
|
|
|
7
|
Ödenen Toplam Döviz
|
|
|
8
|
Bir Günlük Yasal Harcırah
|
|
|
9
|
İLK ON GÜNLÜK YASAL HARCIRAH 10 Gün X ((8) X 1,50)
|
0
|
|
10
|
Kalan Günlerin Yasal Harcırahı (..... Gün X (8))
|
0
|
|
11
|
Yatak Masrafı İlavesi
|
|
|
12
|
Toplam Yasal Harcırahı (9 + 10 + 11)
|
0
|
|
13
|
Stopaja Tabi Net Harcırah (7 - 12)
|
0
|
|
14
|
Değerleme Kuru
|
|
|
15
|
Stopaja Tabi Net Harcırah
|
|
|
16
|
Stopaja Tabi Brüt Harcırah
|
|
|
17
|
STOPAJ ((16) X Vergi Dilimi)
|
0
|
|
18
|
DAMGA VERGİSİ ((7) X (14)) X ‰7,59
|
0
|
Gerçek (Direkt) gider yönteminin seçilmesi durumunda ise gider kaydı yapılacak tüm belgeler için aşağıdaki şekilde bir harcama tablosu oluşturulması faydalı olacaktır.
|
Adı Soyadı
|
|
|
Görevi
|
|
|
Ülke
|
|
|
Çıkış Tarihi
|
|
|
Dönüş Tarihi
|
|
|
Süre
|
|
|
Harcama Detayı
|
|
Belge /Fatura/Fiş Tarihi/No
|
Alındığı Yer
|
Döviz Tutarı
|
Döviz Kuru
|
TL Tutar
|
Açıklama
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- IV- Vergiden İstisna Yurtiçi Harcırah Tutarları
Hazine ve Maliye Bakanlığı Mülga Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 07.07.2021 tarih ve 27998389-010.06.02-421274 ayılı yazısında; aylık katsayısı (0,179797), memuriyet taban aylığı göstergesine uygulanacak taban aylık katsayısı (2,814188), iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük ve mali sorumluluk zamlarının aylık tutarlara çevrilmesinde uygulanacak yan ödeme katsayısı ise (0,057019) olarak belirlenmiştir.
Buna göre 31 Aralık 2020 tarihli ve 31351 sayılı 1. Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan ve 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 2021 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun (H) Cetvelinde yer alan 2021 yılı Harcırah Tutarları ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 24/2’nci maddesi düzenlemesi ve 2021 yılı Temmuz -Aralık dönemi memur maaş katsayıları dikkate alınarak
1 Temmuz 2021- 31 Aralık 2021 dönemi vergiden istisna yurtiçi harcırah tutarları aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.
|
Brüt Aylık Tutarı (TL)
( 1.7.2021-31.12.2021)
|
Brüt Aylık Tutarı (TL)
|
Vergiden İstisna Gündelik Tutarı (TL)
|
Harcıraha Esas Alınacak Sütun
|
|
4.522,26
|
TL ve Fazlası
|
73,50
|
II
|
|
4.489,90-4.522,25
|
TL Arası
|
61,65
|
III
|
|
4.094,34-4.489,89
|
TL Arası
|
57,55
|
IV
|
|
3.590,91-4.094,33
|
TL Arası
|
54,05
|
V
|
|
2.978,70-3.590,90
|
TL Arası
|
47,65
|
VI
|
|
2.978,69
|
TL ve Daha Azı
|
46,35
|
VII
|
- V- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne (KKTC) Yapılacak Yolculuklarda Gelir Vergisinden İstisna Harcırah Tutarları
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne sürekli veya geçici bir görevle gönderilenlerin, gidiş ve dönüşleri ile geçici görevlendirme süreleri için verilecek gündelik tutarları, en son 30 Ocak 2021 tarihli ve 31380 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3468 sayılı Karar ile belirlenmiştir.
Buna göre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne sürekli veya geçici bir görevle gönderilenlerin,
gidiş ve dönüşleri ile geçici görevlendirme süreleri için görev unvanı / kadro derecesi ile verilecek gündelik tutarlarına göre; 1/07/2021-31/12/2021 tarihleri arası kararname eki cetvele göre vergiden istisna olarak verilebilecek gündelikler ile gündelik tutarlarının uygulanacağı brüt aylık seviyeleri, 2021 yılı ikinci altı aylık dönem için 07.07.2021 tarihli “Mali ve Sosyal Haklar” Genelgesine (Sıra No:7) göre aşağıdaki gibi olmaktadır.
|
Brüt Aylık Tutarı (TL)
( 1.7.2021-31.12.2021)
|
Brüt Aylık Tutarı (TL)
|
Harcırah Tutarı (TL)
|
Harcıraha Esas Alınacak Sütun
|
|
4.522,26
|
TL ve Fazlası
|
192,60
|
II
|
|
4.489,90-4.522,25
|
TL Arası
|
167,80
|
III
|
|
3.051,52-4.489,89
|
TL Arası
|
143,90
|
IV
|
|
2.978,70-3.051,51
|
TL Arası
|
119,90
|
VI
|
|
2.978,69
|
TL ve Azı
|
96,00
|
VII
|
- VI- Vergiden İstisna Yurtdışı Harcırah Tutarları
Yurtdışı harcırahlarına ilişkin olarak 30 Ocak 2021 tarihli ve 31380 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yayınlanan 3468 sayılı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar” ile “Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar”da 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren yurtdışında uygulanacak harcırah tutarlarına ilişkin belirleme yapılmıştır.
2021 yılı ikinci altı aylık dönem için 07.07.2021 tarihli “Mali ve Sosyal Haklar” Genelgesine (Sıra No:7) göre; 1 Temmuz 2021- 31 Aralık 2021 dönemi vergiden istisna yurtdışı harcırah tutarlarına isabet eden brüt aylık tutarları aşağıdaki gibi olacaktır.
01.07.2021 – 31.12.2021 TARİHLERİ ARASI BRÜT AYLIK TUTARLARINA GÖRE BELİRLENMİŞ GELİR DİLİMİ GRUPLARI VE BU GRUPLAR İÇİN TESPİT EDİLMİŞ OLAN YURT DIŞI GÜNDELİK TUTARLARI
|
Brüt Aylık Tutarı / Ülkeler ve Para Birimi
|
II. Sütun
|
III. Sütun
|
IV.
Sütun
|
V. Sütun
|
VI.
Sütun
|
VII.
Sütun
|
|
4.522,26
TL ve
fazlası
|
4.489,90-4.522,25
TL arası
|
4.094,34-4.489,89 TL arası
|
3.590,91-4.094,33
TL arası
|
2.978,70-3.590,90 TL arası
|
2.978,69 TL ve daha
azı
|
|
A.B.D. (A.B.D. Doları)
|
182
|
146
|
124
|
117
|
110
|
93
|
|
Almanya (Euro)
|
164
|
131
|
111
|
105
|
99
|
83
|
|
Avustralya (Avustralya Doları)
|
283
|
227
|
192
|
181
|
171
|
143
|
|
Avusturya (Euro)
|
166
|
132
|
112
|
106
|
100
|
84
|
|
Belçika(Euro)
|
161
|
128
|
109
|
103
|
97
|
81
|
|
Danimarka (Danimarka Kronu)
|
1.238
|
988
|
838
|
791
|
746
|
627
|
|
Finlandiya (Euro)
|
148
|
119
|
100
|
95
|
90
|
74
|
|
Fransa (Euro)
|
160
|
127
|
108
|
102
|
96
|
81
|
|
Hollanda (Euro)
|
156
|
125
|
106
|
100
|
94
|
80
|
|
İngiltere (Sterlin)
|
115
|
91
|
78
|
74
|
69
|
59
|
|
İrlanda (Euro)
|
155
|
124
|
105
|
99
|
94
|
78
|
|
İspanya (Euro)
|
158
|
126
|
107
|
101
|
95
|
80
|
|
İsveç(İsveç Kronu)
|
1359
|
1.085
|
919
|
867
|
819
|
687
|
|
İsviçre (İsviçre Frangı)
|
283
|
226
|
192
|
181
|
171
|
143
|
|
İtalya (Euro)
|
152
|
122
|
104
|
98
|
92
|
77
|
|
Japonya (Japon Yeni)
|
31,405
|
25.127
|
21.325
|
20.118
|
18.901
|
15.914
|
|
Kanada (Kanada Doları)
|
244
|
195
|
165
|
156
|
147
|
125
|
|
Kuveyt (Kuveyt Dinarı)
|
50
|
40
|
35
|
33
|
31
|
25
|
|
Lüksemburg (Euro)
|
161
|
128
|
109
|
103
|
97
|
82
|
|
Norveç (Norveç Kronu)
|
1,193
|
952
|
808
|
762
|
719
|
604
|
|
Portekiz (Euro)
|
155
|
124
|
105
|
99
|
93
|
78
|
|
Suudi Arabistan (Suudi A. Riyali)
|
617
|
492
|
418
|
395
|
372
|
313
|
|
Yunanistan (Euro)
|
158
|
126
|
107
|
101
|
95
|
80
|
|
Kosova (Euro)
|
123
|
98
|
83
|
78
|
74
|
63
|
|
Diğer AB Ülkeleri (Euro)
|
127
|
101
|
86
|
81
|
76
|
65
|
|
Diğer Ülkeler (A.B.D. Doları)
|
157
|
125
|
106
|
100
|
95
|
80
|
Saygılarımızla.
BOĞAZİÇİ BAĞIMSIZ DENETİM VE YMM A.Ş.
933 kişi tarafından görüntülenmiştir.
