193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun Mükerrer 121. maddesinde yapılan değişiklik ile “Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi” düzenlemesine göre gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine %5 vergi indirimi sağlanmaktadır.

 

Söz konusu indirim uygulaması ile ilgili; indirimden yararlanabilecek mükellefler, indirim şartları, indirimden yararlanılıp yararlanılmadığının nereden sorgulanabildiği, indirim hesaplamasına ilişkin örnek uygulama ve önemli bazı özelgeler sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır.

 

• 1- Vergi İndiriminden Hangi Mükellefler Yararlanabiliyor?

 

Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), indirim şartlarını taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilmektedir.

 

• 2- İndirim Tutarının Üst Sınırı Nedir?

 

Hesaplanan vergi üzerinden %5 oranına göre belirlenecek indirim tutarı, her hâl ve takdirde belirlenecek üst sınırı aşamaz.

 

329 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 1/1/2025 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere 9.900.000 TL Türk lirası olarak belirlenmiştir. 2024 yılına ilişkin verilecek beyannamelerde indirim yapılacak üst sınır 9.900.000 TL olacaktır. 

 

• 3- İndirilecek Tutarın Ödenmesi Gereken Gelir/Kurumlar Vergisinden Fazla Olması Durumunda Ne Yapılacak?

 

İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir.

 

Bu süre içinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez. Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir.

 

• 4- Düzeltme Amacıyla Veya Pişmanlıkla Verilen Beyannameler Vergi İndirimi Uygulamasından Yararlanılmasına Engel Midir?

 

Kanuni süresi içinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir. Ancak, indirimden yararlanılabilmesi için bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de indirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla ödenmiş olması gerekmektedir.

 

• 5- İndirimden Yararlanma Şartları Nelerdir?

 

1. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.) olması,

 

Vergi beyannameleri; yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini ifade eder.

 

2. Yukarıdaki bentte belirtilen süre içerisinde kesinleşmiş olması koşuluyla vergi beyannamelerindeki vergi türleri itibarıyla ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Kesinleşen tarhiyatların, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl için geçerli olan, birinci fıkradaki indirim tutar sınırının %1'ini aşmaması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.), 

3. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla, (1) numaralı bent kapsamındaki vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması (Ödemenin, ilgili mevzuatı gereği istenilen bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz olarak ibraz edilmiş olması koşuluyla, vergi kanunları gereği doğan iade alacaklarından mahsuben yapılmış olması ve indirimden yararlanıldıktan sonra söz konusu iade alacağı tutarının mahsuben ödemesi talep edilen vergi borcu tutarının altına düşmesi hâlinde, eksik ödenmiş duruma gelen vergilerin mahsuben ödenmek istenilen tutarın %10'unu aşmaması kaydıyla, eksik ödenmiş vergiler dolayısıyla veya vergi kanunları gereğince, tecil edilerek belirlenen şartların gerçekleşmesine bağlı olarak terkin edilecek vergilerin, şartların sağlanamaması hâlinde kanunlarında belirlenen tecil süresinin sonunu takip eden onbeşinci günün bitimine kadar ödenmesi şartıyla, bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.), ayrıca, vergi aslı (vergi cezaları ile fer'i alacaklar dâhil)000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,

 

şarttır.

 

İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde sayılan fiilleri işlediği tespit edilenler, bu indirim hükümlerinden yararlanamazlar.

 

Bu kapsamında vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

 

Bu maddede geçen vergi beyannameleri ibaresi, yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannameleri, geçici vergi beyannameleri, muhtasar, muhtasar ve prim hizmet beyannameleri ile Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken katma değer vergisi ve özel tüketim vergisi beyannamelerini; vergi ibaresi, anılan Bakanlığa bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri ifade eder.

 

• 6- %5 Vergi İndirimden Yararlanılıp Yararlanılamadığı Sorgulanabiliyor mu?

 

- Dijital Vergi Dairesi üzerinden,

 

- Sorgulamalar / Doğrulamalar,

 

- Vergiye Uyumda Vergi İndirim Bilgi Sorgulama,

 

Menüsünden sorgulanabilmektedir.

 

• 7- Vergi İndirimine İlişkin Örnek Uygulama:

Örnek : Vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını sağlayan (C) A.Ş.’nin, 2024 hesap dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettiği matrah üzerinden 75.000.000 TL kurumlar vergisi hesaplanmıştır. Mükellef, bu dönemde 45.000.000 TL yurtiçinde tevkif suretiyle kesilen vergi, 18.750.000 TL de geçici vergi ödemiştir.

 

Buna göre, (C) A.Ş. %5 vergi indiriminden aşağıdaki şekilde yararlanacaktır.

 

Hesaplanan Kurumlar Vergisi	75.000.000,00
Hesaplanan Vergi İndirimi Tutarı (75.000.000x0,05)	3.750.000,00
Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı (45.000.000 + 18.750.000)	63.750.000,00
Ödenmesi Gereken Kurumlar Vergisi (75.000.000 – 63.750.000)	11.250.000,00
Mahsup Edilen Vergi İndirimi Tutarı	3.750.000,00
Ödenecek Kurumlar Vergisi (11.250.000 – 3.750.000)	7.500.000,00

 

 

• 8- Vergiye Uyumlu Mükelleflerin Vergi İndirimine İlişkin Bazı Özelgeler:

 

- Kanuni süresinden sonra Pişmanlıkla verilen 2 No.lu KDV Beyannamesi nedeniyle vergi indiriminden yararlanılamayacağı yönünde.

İstanbul Defterdarlığı’nın 16/04/2021 tarih  E-62030549-120[Mük.121-2021/598] – 346155 sayılı özelgesi.

 

- 14/01/2019  tarihinde  işe  başlayan mükellefin, indirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması şartı bulunduğundan, 2019 yılı Gelir Vergisi Beyannamesinde indirimden yararlanılamayacağı yönünde.

 

Edirne Defterdarlığı’nın 09/12/2020 tarih 60938891-120.01.02.04[GVK: 3-1]-E.45079 sayılı özelgesi.

 

- Kanunda yer alan “İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla” ödenmeyen vergilerle ilgili,  normal vadesinin son gününe kadar ödemenin yapılması halinde indirimden yararlanılabileceği yönünde.

 

Erzurum Defterdarlığı’nın 11/06/2024 tarih E-30094508-120-18318 sayılı özelgesinin özete aşağıdaki gibidir:

 

 

NOT: Konuya ilişkin ayrıntılı bilgi ve örneklere, 301 ve 312 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğlerinden ulaşılması mümkün bulunmaktadır